TÜRK YURDU DERGİSİ’NDE MEFKÛRE ÜZERİNE TARTIŞMALAR

Osmanli Imparatorlugunun milliyetcilik akimi nedeniyle parcalanmaya basladigi surecte, bu parcalanmayi onlemek amaciyla, Osmanlicilar, Islamcilar ve Turkculer arasinda fikir tartismalari yasanmistir. Bu calismanin konusu; Turkculuk ideolojisinin yayin organi olan Turk Yurdu Dergisinin 1911-1918 yillari arasindaki yayin doneminde, milli kimlik unsurlarindan mefkure uzerine yapilan tartismalardir. Bu kavramla ilgili olarak Dergi’de dusuncelerini aktaran yazarlarin metinleri incelenmistir. Toplamda 23 dusunurun/aydinin 60 adet makale/metni degerlendirmeye tabi tutulmustur. Turk Yurdu’nda bu donemde yazan aydinlara gore Imparatorlugun kurtulusu Turklerin birligine dayanmaktadir. Turkler, mefkure sahibi olmadiklari ve milli kimliklerine sahip cikmadiklari icin “birbirlerinden ayri, daginik, habersiz ve perisan bir halde yasamaktadirlar”. Bu olumsuzlugu ortadan kaldirmak icin Turklere milli bilinc verilmeli ve milli kimlik sahibi olmalari saglanmalidir. Rusya cografyasindan gelen Turk yazarlar mefkure olarak ilk Sayidan itibaren Rusya cografyasindaki Turklerin kurtulusunu da hesaba katarak “butun Turklerin” birlikteligini savunurken, Osmanli topraklarinda yasayan Turk yazarlar ise imparatorlugun dagilmasini onlemek amaciyla baslangicta Osmanli topraklarinda yasayan Turklerin ve Turk olmayan muslumanlarin birlikteligini savunmuslardir. Rusya gocmenleri Turklerin kurtulusu icin imparatorlugu bir arac olarak gorurken, Osmanli Turkleri Imparatorlugun kurtulusu icin Turklerin birlikteligini bir arac olarak gormuslerdir. Mefkureyle ilgili fikir tartismalarinda Dergi’de gorus belirten aydinlarin Islamcilarla sert tartismalar yasadiklari; ancak bu yazarlarin Islam’a karsi olmadiklari, cagin milliyetcilik cagi oldugunu ifade ile amaclarinin cagdas bir Islam Turklugu yaratmak oldugunu ifade ettikleri gorusmustur. Mefkure unsuru uzerine yapilan tartismalarda Balkan ve I. Dunya Savaslarinin buyuk etkisinin oldugu anlasilmaktadir.