بررسی نقش عوامل مؤثر بر پیچانرودشدن و تغییرات رودخانة دالکی با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

تغییرات هیدرولوژیک طبیعت به‌تدریج موجب تغییر موقعیت و مورفولوژی رودخانه‌ها می‌شود. یکی از این تغییرات، پیچان‌رود‌شدن رودخانه‌هاست. فرایندهای متفاوت حاکم بر پدیدة پیچان‌رود‌شدن به ویژگی‌های زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، مورفولوژیکی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، پوشش گیاهی و اقلیمی، فیزیوگرافی و بسیاری از عوامل شناخته‌شده یا ناشناختة دیگر بستگی دارد. رودخانة دالکی از رودخانه‌های جاری در استان فارس و بوشهر است. این رودخانه، رودخانه‌ای همیشگی به طول ۲۲۵ کیلومتر و شیب متوسط آن ۸درصد است؛ بنابراین با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد رودخانة دالکی و فراوانی پیچان‌رودهای تشکیل‌شده در طول مسیر آن با بهره‌گیری از تکنیک سنجش از دور و GIS و تصاویر ماهواره‌ای در بازة 38ساله و ابزارهای فیزیکی پژوهش شامل نقشه‌های توپوگرافی 50000 و 250000، نقشه‌های زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، نقشة شیب و ارتفاع حوضه، DEM منطقه، تصاویر ماهواره‌ای لندست، سنجنده‌های MSS و OLI در مرحلة نخست در نرم‌افزار Arc GIS این نقشه‌ها تهیه شد؛ سپس با بهره‌گیری از نقشه‌های به‌دست‌آمده تمام عوامل مؤثر بر پیچان‌رود‌شدن رودخانة دالکی بررسی و درنهایت با تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده از مراحل پیش، بیشترین جابه‌جایی رودخانه شناسایی شد؛ نتایج نشان می‌دهد شیب و جنس سازندها، مهم‌ترین عوامل تغییرات و پیچان‌رود‌شدن رودخانة دالکی است؛ به طوری که افزایش و کاهش شیب و جنس سازندها، طبقه‌بندی کرونولوژیک - تاریخی این رودخانه را به سه قسمت رودخانة جوان، بالغ و مسن تقسیم می‌کند. در این رودخانه در بازة زمانی 38ساله تعداد پیچان‌رودها بیشتر شده و جابه‌جایی مسیر رودخانه نسبت به قبل بسیار افزایش یافته است.