“Mecnuna ne urulur, ne sövülür!”: Mazhar Osman ve yönetilemeyen bimarhaneler

Turkiye’de modern psikiyatri ve ruh sagligi denilince ilk akla gelen isim Mazhar Osman (Uzman)’in kaleme aldigi cok sayida kitap ve makale bulunmaktadir. Yazarin az bilinen telif eserlerinden birisi de Bimarhanelerin Idaresi Hakkinda Nesâyih baslikli, 22 sayfalik kitapciktir. Sihhiye Muduriyeti Umumiyesi tarafindan 1914 yilinda yayimlanan kitapcik, donemin psikiyatri anlayisi, bimarhane yonetimi ve hastalarin bakimina iliskin onemli tespit ve elestiriler icermektedir. Mazhar Osman’in bu kitapcigi yazdigi ve yayimladigi yillarda Osmanli Devleti’nin hâlihazirdaki en onemli uc akil hastanesi olan Toptasi, Edirne ve Manisa Bimarhanelerinde gerek yonetim gerekse hasta bakimi acisindan ciddi sorunlar yasanmakta ve bunlarin bir kismi basina yansimaktadir. Mazhar Osman’in ayni zamanda Toptasi Bimarhanesi yonetimine talip oldugu bir donemde kaleme aldigi kitapciktaki elestiri ve oneriler, bu acidan tarihsel oneme sahiptir. Kitapcikta bimarhanelerin yonetimi ve hastalarin bakimi icin yapilmasi gerekenler 39 madde halinde ozetlenmistir. Bu makalenin amaci, Bimarhanelerin Idaresi Hakkinda Nesâyih baslikli ozgun ve uzerinde calisilmamis metni tanitmak, donemin diger bilgi ve belgeleri esliginde incelemek ve tartismaktir.