Evaluation of air pollution by PM10 and SO2 levels in Erzurum province, Turkey: Descriptive study

Amac: Hava kirliligi, kuresel sagligi tehdit eden onemli bir cevresel risk faktorudur. Hava kirliligi, olumcul olabilen solunum yolu hastaliklari ve diger hastaliklara neden olur. Erzurum, Turkiye'nin kuzeydogusundaki en buyuk ve en gelismis sehridir. Bu calismada 2012-2017 yillari arasinda Erzurum sehir merkezinde havadaki PM10 (10 mikrondan kucuk partikuller) ve SO2 (sulfur dioksit) duzeylerinin degerlendirilmesi amaclanmistir. Yontemler: Kesitsel tanimlayici tipte yapilan bu calismada T.C. Cevre ve Şehircilik Bakanligi Hava Kalitesi Izleme Istasyonlari Web Sitesinden Temmuz 2012-Temmuz 2017 Erzurum istasyonu verileri edinilmistir. PM10 ve SO2 olcumlerinin 24 saatlik ortalamalari belirtilen tarihler icin indirilmis ve Dunya Saglik Orgutu (DSO), Avrupa Birligi (AB) Ulkeleri ve Turkiye ulusal sinir degerleri ile karsilastirilmistir. Tanimlayici istatistikler ortanca, en kucuk-en buyuk deger ve yuzde olarak sunulmus, analizlerde Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri kullanilmistir. Istatistiksel anlamlilik duzeyi p<0,05 kabul edilmistir.  Bulgular: Erzurum istasyonunda 2012-2017 yillarinin PM10 ortanca degeri 27 (min:2; max:443), SO2 ortanca degeri 6 (min:0; max: 137)’dir. Yillara gore PM10 Turkiye sinir degerini asan gun sayisi 2012’de 22; 2013’te 37; 2014’te 23; 2015’te 40; 2016’da 74; 2017’de 27’dir. SO2 degerleri icin Turkiye sinir degeri asan gun 5 yil icin bulunmamaktadir. SO2 DSO sinir degerini asan gun sayisi 2012’de 3, 2013’te 30; 2014’te 42; 2015’te 56; 2016’da 37’dir ve 2017’de bulunmamaktadir. Verilerin analizleri sonucunda PM10 ve SO2 degerlerinin yillara gore (p<0,001), mevsimlere gore (p<0,001) ve aylara gore (p<0,001) aralarindaki farkin istatistiksel olarak anlamli oldugu bulunmustur. Kis mevsiminde her iki parametre ortancalari daha yuksek olup, en yuksek ortancalar Ocak ayina aittir. Sonuc: Erzurum'daki hava kirliligi sorunu onceki yillara gore azalmistir, ancak hala hedeflenen edilen seviyelerde degildir.