AB’nin Açık Bilimi: Türkiye’nin İnovasyon Potansiyeli İçin Yükselen Bir Güç

Acik bilim kavrami dunya capindaki arastirmacilarin ortaya koydugu calismalarin gelistirilmesine ve erisimi acik halde bilim dunyasina sunulmasidir. Bu calismalar, arastirmacilara, kurumlara ve dolayisiyla bilimin ilerlemesine buyuk olcude katki saglamaktadir. Avrupa Birligi’nin acik bilime olan katkisi dunya capinda sunulan arge ve inovasyon projelerine buyuk destek vermekte olup Avrupa Birligi Komisyonu tarafindan olusturulan Avrupa Birligi Proje Program cagrilari bu alanda rol alan en buyuk aktorlerdendir. Turkiye’nin AB arastirma ve inovasyon potansiyeline entegre olma calismalari son yillarda buyuk artis gostermektedir. Bu calismalar Turkiye’nin de dahil oldugu Avrupa Birligi Proje Programlarina katilimlarinin ulusal noktalar sayesinde duyurulmasi ve akademinin bilimsel bakis acisi ile suregelmektedir. Avrupa Birligi Proje programlarindan; UFUK2020, ERA-NET, EUREKA adindaki proje programlari, Avrupa’nin inovasyon programlari olarak gecmekte ve katilimi dunya capinda buyuk onem tasimaktadir. Bu derlemede yer alan ve 2019 verilerinin goz onunde bulunduruldugu istatistikler Turkiye’nin arastirma programlarina % 27,5 oraninda katilimini ve %5,2 oraninda ortak uluslararasi bilimsel yayin sayisi ile nispeten Turkiye'den arastirma bulgularinin taninmayan degerini karsimiza cikarmaktadir. Bu akademik yayinlardan sadece% 33,5'i yabanci yayinlarda referans gosterilmektedir. Ayrica doktora ogrencilerinin % 24,1'nin, ozel sektorun ise % 17'sinden azinin yabanci olmasi bu istatistiklerin Avrupa Birligi’nin acik bilimine olan inovatif katkisinin yetersizligini sunmaktadir. Bu verilere takiben AB proje programlarindan UFUK2020’ye basari orani edinilen istatistikler ile sinirli sayida yapilan ulusal basvuruyu gostermektedir; 2019 yilinin sonuna kadar Turkiye capinda 781 kurum, 588 adet hibe almaya deger gorulen proje sayisi ile toplam 167,6 Milyon Avro miktarinda hibe almis bulunmaktadir. Bu orani cogunlukla ozel sektor ve univesiteler olusturmaktadir. Bu istatistiki oranlar Turkiye’nin AB inovasyon arastirmalarina olan katkisinin buyuk olcude artilmasi gerektigi gostermektedir.