تغییرپذیری ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در مراحل تحولی جنگل راش (Fagus orientalis Lipsky) در منطقه اسالم گیلان

پژوهش پیش‌رو با هدف ارزیابی ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در مراحل تحولی جنگل راش (Fagus orientalis Lipsky) در منطقه اسالم استان گیلان انجام شد. سه قطعه‌نمونه یک هکتاری (100 × 100 متر مربع) که در آن‌ها سه مرحله تحولی جوانی، بلوغ و پوسیدگی وجود داشت، برای انجام پژوهش انتخاب شدند. در هر قطعه‌نمونه اصلی، نمونه‌برداری خاک از عمق صفر تا 20 سانتی‌متری در چهارگوشه پنج قطعه‌نمونه فرعی 400 متر مربعی (درمجموع 60 نمونه) انجام شد. نتایج نشان داد که بافت خاک در مراحل سه‌گانه تحولی جنگل راش باهم اختلاف معنی‌دار دارند. تفاوت مراحل تحولی توده جنگلی موردنظر ازنظر متغیرهای شیمیایی شامل پتاسیم قابل‌جذب، درصد کربن آلی، C/N، آهن، منگنز، مس و روی معنی‌دار بود. بیشترین میانگین تنفس میکروبی، زی‌توده میکروبی کربن و فسفر و نیز بیشترین نسبت زی‌توده میکروبی کربن به زی‌توده میکروبی نیتروژن و نسبت زی‌توده میکروبی فسفر به زی‌توده میکروبی نیتروژندر مرحله تحولی پوسیدگی مشاهده شد. براین‌‌اساس می‌توان گفت که مرحله پوسیدگی ازنظر فعالیت‌های ریزاندامگان، شرایط مساعدتری دارد. یافته‌های دیگر این پژوهش نشان داد که ویژگی‌های زیستی و میکروبی خاک، شاخص بهتری برای بیان تفاوت بین مراحل تحولی جنگل هستند. درمجموع، با‌توجه‌به شرایط سنی و ساختاری در مراحل سه‌گانه تحولی راشستان موردمطالعه استنباط می‌شود که این مراحل طی زمان با تأثیر بر ریزاقلیم، تغییراتی را در ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک ایجاد می‌کنند. باتوجه‌به انجام پژوهش پیش‌رو در قطعه شاهد، این نتایج به‌عنوان مبنایی در توده‌های جنگلی دیگر می‌تواند توسط مدیران جنگل در عملیات جنگل‌شناسی و احیا جنگل استفاده شود.