SARS-CoV-2 Mikrobiyoloji ve Patogenez

Koronavirusler (CoV) dogadaki memeliler ve kuslar dâhil, bircok hayvani ve insanlari da enfekte edebilen zoonoz etkendir. Yepyeni bir koronavirus, 2020 yilinin basindan itibaren yol actigi COVID-19 pandemisi ile dunyanin hemen her yerinde sosyokulturel ve ekonomik yapiyi sarsacak derecede gunluk hayata tesir etmistir. CoV zarfli, pozitif polariteli, tek sarmalli bir RNA virusudur. . COVID-19’un vucutta en cok etkiledigi organ akcigerlerdir. Damlacik ve temas yoluyla bulasan SARS-CoV-2, vucutta ilk olarak nazal kavite ve farenkste replike olmaya baslar ve alt solunum yollarina dogru ilerler. Butun CoV dort onemli yapisal proteine sahiptir: nukleokapsid proteini (N), transmembran proteini (M), zarf (envelope) proteini (E), spike protein (S). SARS-CoV-2 de, S proteini araciligiyla memeli hucresine girmek icin reseptor olarak anjiyotensin donusturucu enzim 2 (ACE2)’ye baglanir, bununla birlikte hucresel serin proteinaz TMPRSS2 aktivitesinin de giris icin buyuk onem tasidigi gosterilmistir. Akcigerlerdeki ana hedef, tip II pnomositlerdir. Mevcut veriler, tip II pnomositler ile ayni bazal membrani paylasan ve yuksek oranda ACE-2 eksprese eden kapiller endotel hucrelerinin akcigerlerdeki diger hedef hucre oldugunu gostermektedir. SARS-CoV-2 S proteininin baglanmasinin ardindan, ACE-2 aktivitesi ve yuzey ekspresyonu azalir. Bu nedenle hucre yuzeyinde ACE-2 ekspresyonunun kaybi, renin-anjiyotensin sisteminde bir dengesizlik yaratarak anjiyotensin II'nin metabolizasyonunun azalmasina ve anjiyotensin II Tip 1a (AT1R) reseptor stimulasyonuna yol acabilir. Sonucta pulmoner kan damarlarinda kacak olusmasi ve dolayisiyla siddetli akut akciger hasariyla iliskili olabilir. COVID-19 pnomonisi, atipik bir viral pnomonidir. Şiddetli COVID-19 sirasinda viral immunosupresyonun, lenfopeni, NK ve CD8 + T hucre profilinde tukenme ve interferon supresyonundan kaynaklandigi kabul edilir. Primer immun yanitin gecikmesi sonrasi, tip I IFN’un bulunmadigi, IL-6, IL-1, IP-10, IL-18, GM-CSF ve IFNy gibi sitokinlerin asiri salindigi proinflamatuvar tipte sekonder yanit ortaya cikar. Artarak devam eden viral sacilim, sitokin salinimini ve T hucresi yanitini uyarir, bu durum akciger hasarini ve ARDS'yi indukler.