Diyarbakır ekolojik koşullarında tescilli bazı susam (Sesamum indicum L.) çeşitlerinin tarımsal ve kalite özelliklerinin araştırılması

Amac: Bu calismada, 2017 yilinda ikinci urun olarak, Diyarbakir-Kayapinar ekolojik kosullarinda bazi susam cesitlerinin tarimsal ve kalite ozelliklerinin arastirilmasi amaclanmistir. Yontem ve Bulgular: Deneme, Tesaduf Bloklari Deneme Deseni’ ne gore uc tekerrurlu olarak kurulmustur. Arastirmada 10 tescilli susam cesidi (Arslanbey, Boydak, Hatipoglu, Sarisu, Tanas, Orhangazi-99, Kepsut 99, Muganli 57, Ozberk 82 ve Cumhuriyet 99) kullanilmistir. Arastirma sonucunda; en yuksek bitki boyu (174.6 cm) Ozberk-82 cesidinden, en fazla yan dal sayisi (7.90 adet/bitki) Hatipoglu, en fazla kapsul sayisi (162.3 adet/bitki) Tanas cesidinden elde edilirken, kapsulde en fazla tohum sayisi (81.6 adet) Cumhuriyet-99, en fazla kapsul uzunlugu (3.55 cm) Arslanbey, en fazla 1000 tohum agirligi (4.30 g) Hatipoglu ve en fazla yag orani (% 38.1) ise Orhangazi-99 cesidinden elde edilmistir. Calismada, en fazla ilk dal yuksekligi (33.8 cm), tohum verimi (247.0 kg/da) ve yag verimi (89.6 kg/da) Boydak susam cesidinden elde edilmistir. Genel Yorum: Cesitlerin tarimsal ozellikleri farkliliklar gostermis ve en yuksek tohum verimi Boydak susam cesidinden elde edilmistir. Calismanin Onemi ve Etkisi: Turkiye’de yetistirilen bazi tescilli susam cesitlerinin Diyarbakir ekolojik kosullarina adaptasyonunun belirlendigi calisma sonucunda; tohum ve yag verimi bakimindan yuksek performans gosteren Boydak cesidi, Diyarbakir iklim ve toprak kosullarinda ikinci urun susam yetistiriciligi icin onerilebilir.