Türkiye’de Sermaye Birikiminin İşsizlik Oranı Üzerindeki Etkisi

Tum ekonomilerde issizlik oraninin azaltilmasi onemli bir makro-ekonomik problem olarak karsimiza cikmaktadir. Bu nedenle issizlik oranlarini azaltacak politikalar gelistirmek, politika yapicilarin oncelikleri arasinda yer almaktadir. Bu baglamda issizlik ile ilgili cok sayida teorik ve ampirik arastirma yapilmakla beraber; temel makro-ekonomik teorilerin yetersiz kaldigi gorulmektedir. Issizligin Zincirleme Reaksiyon Teorisi sermaye birikimi (stoku) ve issizlik arasindaki iliskinin aciklanmasinda yeni ve alternatif bir teoridir. Teori gecikmeli intibak sureclerinin sistem icindeki isleyisi uzerine insa edilmektedir. Isgucu piyasasindaki bu dinamik yapilarin karsilikli etkilesimleri cok denklemli dinamik modeller ile incelenmektedir. Ayrica teoride hakim literaturun aksine sermaye stoku ve calisabilir nufus gibi birikimli artis gosteren degiskenlerin, issizlik uzerindeki etkileri onsel bir kisitlama getirilmeden incelenebilmektedir. Bununla beraber gecikmeli intibak surecleri dikkate alindigi icin gecici ve kalici soklarin isgucu piyasasi uzerindeki etkilerine odaklanilabilmektedir. Calismada CRT cercevesinde Turkiye’de 1965-2010 doneminde sermaye stokunun issizlik orani hareketi uzerindeki etkisi incelenmektedir. Bulgular, buyumeli degiskenler icerisinde sermaye stokunun issizlik orani uzerinde en buyuk etkiye sahip oldugunu gostermektedir. Bunun yaninda sermaye stokunun issizlik uzerindeki dinamik etkileri cesitli senaryolar cercevesinde incelenmistir. 2000 sonrasinda yillik %7 ve uzerinde gerceklesecek sermaye stoku buyume oranlarinin issizlik orani tek haneli rakamlarda tutabildigi gorulmustur.