Het Leveren Van Patiëntgerichte Zorg: Dealen Met Tradities (Delivering Patient-Centered Care: Dealing With Traditions)

Dutch Abstract: In vrijwel elk Nederlands ziekenhuis staat de patient centraal. Althans, als je de beleidsdocumenten en websites mag geloven. Echter, de praktijk laat zien dat veel ziekenhuizen worstelen met de implementatie ervan in de dagelijkse zorgpraktijk. De oorzaak van deze worsteling is tweeledig. Ten eerste is het concept patientgerichte zorg een veelzijdig en diffuus concept. Hierdoor is de visie op patientgerichte zorg vaak weinig concreet, laat staan dat deze is geoperationaliseerd in de vorm van kaders en uitgangspunten voor de logistieke inrichting. Het gebrek aan heldere kaders en uitgangpunten vormt een belemmering voor de succesvolle implementatie ervan. Ten tweede zijn ziekenhuizen complexe organisaties met een relatief groot aantal hoogopgeleide zorgprofessionals, ieder vaak met een eigen idee over patientgerichte zorg. Dit gebrek eenduidigheid leidt tot afstemmingsproblemen tussen zorgprofessionals op de werkvloer. Zonder begrip van, en oog voor, de complexiteit en gelaagdheid van het principe van patientgerichte zorg is het onmogelijk om te komen tot een succesvolle implementatie. Wij zijn van mening dat om, de complexiteit en gelaagdheid van, patientgerichte zorg beter te kunnen begrijpen het belangrijk is om de onderliggende kernconcepten “persoonlijke autonomie” en “zelfbeschikking” nader te beschouwen. In deze bijdrage staat we daarom stil staan bij de historische ontwikkeling van de begrippen autonomie en zelfbeschikking. Dit zowel in algemene zin als binnen de zorg. De inzichten die gepresenteerd worden bieden ondersteuning aan bestuurders, managers en zorgprofessionals bij (1) de operationalisering van het concept patientgerichte zorg en (2) de implementatie ervan in de dagelijkse zorgpraktijk. English Abstract: Today most western hospitals have embraced the principle of patient-centered care as central to their strategic aims and objectives. However, practice shows that hospitals struggle with the implementation of the concept in everyday operations. The main reason for this struggle is that patient-centered care is a multifaceted and diffuse concept. We believe that, in order to better understand the concept of patient-centered care, the underlying key concepts 'personal autonomy' and 'self-determination' should be scrutinized. Therefore, in this contribution, we explore how these underlying key concepts have been interpreted over the ages, what this means for our current understanding of patient-centered care and how this may aid the implementation in every day health practice. This contribution is partly based on earlier work of Moeke & Van Andel (2016).