Antropojenik Kaynaklı Metal Kirliliğinin Çevresel Etkilerinin Azaltılmasında Uçucu Kül Kullanımı

  Antropojenik etki ile olusan asit maden drenaji (AMD) dusuk pH, yuksek konsantrasyonda metal, sulfat, cozunmus ve askida kati madde icermektedir. Turkiye’nin kuzeybatisindaki Can komur havzasinda bulunan Etili komur madeninde 1980’li yillardan gunumuze AMD’nin neden oldugu cevresel sorunlar yasanmaktadir. Madencilik faaliyetleri neticesinde komur ocaklarinin cevresinde olusan tane boyutu ince ve yuksek sulfur icerikli pasalar genis alana yayilmakta ve AMD olusum sureclerini hizlandirmaktadir. Bu calismada, Etili komur madeninde olusan AMD’nin notralizasyonu ve cevresel etkilerinin azaltilmasinda akiskan yatakli termik santral atigi olan ucucu kulun etkisinin laboratuvar olceginde belirlenmesi amaclanmistir. Kimyasal analiz sonuclari, camur pH’i ve asit-baz hesaplama testlerine gore Etili maden sahasindaki pasalarin efektif olarak AMD uretimini onlemek icin agirlikca en az %30 ucucu kul ile karismasi gerektigi saptanmistir. Belirlenen optimum karisim oranina gore hazirlanan lic testleri sonucunda licin pH degerinin arttigi, elektriksel iletkenlik, metal (Al, Fe, Mn, Ni, Pb ve Zn) ve sulfat konsantrasyonunun azaldigi belirlenmistir. 24 saatin sonunda karisim licinin metal konsantrasyonu Yerustu Su Kalitesi Yonetmeligi limit degerlerini saglamis ve 720 saat boyunca licin metal konsantrasyonunda artis olmamistir. 720 saatin sonunda licteki metal konsantrasyonun %72-97 arasinda azaldigi tespit edilmistir. Bu calisma ile ucucu kul kullanilarak AMD’nin cevresel etkilerinin minimize edilebilecegi saptanmistir.