Küresel ısınma problemleri gölgesinde Batı Raman karbondioksit “recycle” sistemlerine bakış

Karbondioksitin (CO2) petrol sahalarina enjeksiyonu, petrol endustrisince bilinen bir uygulama olup CO2 enjeksiyonu yoluyla petrol uretiminin artirilmasi projesi ceyrek yuzyili askin bir suredir Bati Raman sahasinda basari ile uygulanmaktadir. Proje oncesi 1.500 STBD duzeyinde olan saha uretimi proje performansinin en iyi oldugu donemlerde 8-9 kat artisla 14.000 STBD duzeyine ulasmis, izleyen donemde ise dusus egilimine girilmistir. Buna karsin, bir varil arti petrol uretimi icin rezervuara basilmasi gereken CO2 miktari kontrol edilmedigi takdirde artma egiliminde olup uretilen gaz petrol orani, rezervuar “konformans”ini arttiran su, jel vb. akiskanlarin rezervuara enjeksiyonu ve degisik isletme teknikleri ile kontrol altina alinmaya calisilmaktadir. CO2 enjeksiyonunun durdurulmasi halinde, bilinen tekniklerle sahanin ekonomik anlamda uretilebilme olasiligi azalacagindan gaz enjeksiyonu surecinin olabildigince uzatilmasi gerekmektedir. Bununla beraber, cevresel kaygilar nedeniyle petrol ile birlikte geri uretilen gazin tekrar rezervuara basilarak CO2 kayiplarinin/emisyonunun en alt seviyeye cekilmesi konusu TPAO yonetimince oncelikli bir tercih olarak benimsenmistir. Bu kapsamda, petrol ile birlikte geri uretilen gazin rezervuara yeniden enjeksiyonu amaciyla 1991-93 yillari arasinda sahanin bati bolgesinde 20 MMSCFD kapasiteli ilk gaz “recycle” istasyonu kurulmustur. Sahanin bati ve orta bolgelerinde uretilen gazin bir bolumu bu sistemle rezervuara basilmaktadir. Sahanin geriye kalan bolumlerinde uretilerek atmosfere atilmakta olan gazi toplayip, cevrime yeniden dondurecek 20 MMSCFD kapasiteli ikinci bir tesis de sahanin dogu bolgesinde kurularak 2009 yili basinda devreye alinmistir. 2012 yilinda ilk “recycle” istasyonunun kapasitesi yeni kompresorlerin ilavesi ile 20 MMSCFD artirilarak sahada uretilen tum gaz geri basilmasi mumkun hale gelmistir. Bu bildiride, CO2’in cevresel etkileri ve sozu edilen gaz “recyle” sistemlerinin kurulum gerekceleri irdelenerek, sistemlere iliskin teknik bilgiler verilmekte, surecler anlatilmaktadir.