“KÜÇÜK MOLLA”NIN DÜŞÜNCELERİ / (İsmail Gaspıralı’nın İmzası ve Bilinmeyen Bir Eseri Hakkında) Opiınions Of “Küçük Molla (Little Mullah)”

OZ Ismail Gasprinski (1851–1914)’nin birkaci disinda esas eserleri su ana kadar toplanarak basilmamistir. Kirim Tatar halkinin hayatlarini iyilestirmeye yonelik fikirleri bu nedenle tam olarak takip edilememektedir. Yazarin Kucuk Molla imzasiyla 1881’de Kirim’da cikan ve Tavrida gazetesinde yayimlanan Bahcesaray Mektuplari simdiye kadar bilinmiyordu. Bu eser, sadece XX. yuzyilin basinda Rusya Muslumanlarinin milli, kulturel ve siyasi hareketlerinin ideologu olan yazarin, orijinal dunya gorusunun olusmasindaki ilk asamanin daha acik anlasilmasi acisindan degil ayni zamanda gerek siradan Kirim Muslumanlarinin, gerekse yeni yetisen Kirim Tatar aydinlarinin, XIX. yuzyilin sonunda Tavriya vilâyetinde olusan milli siyasete, gercekte nasil baktiklarini ortaya cikaran saglam bir kaynaktir olmasi bakimindan da ilgi cekicidir. Anahtar Sozcukler: Ismail Gaspirali, Kucuk Monla, Bahcesaray Mektuplari ABSTRACT Ismail Gasprinski’s chief works have not yet been collected and published except for a few. Therefore his observations regarding how to improve the lives of Crimean Tatar people cannot be followed properly. The writer’s “Bahcesaray Mektuplari (Bahcesaray Letters)”, which were published in Crimea in 1881 under the pseudonym “Kucuk Molla” in the journal Tavrida have just been uncovered. This work is considerable not only for that it helps the first phase of the formation of the original world view of the author, who was the idealogue of the national, cultural, and political movements of the Russian Muslims at the turn of the XX. Century to be understood more clearly, but it is also a reliable resource that displays how both ordinary Crimean Muslims and the new generation Crimean Tatar intellectuals regarded the national politics running in the province of Tavrilya at the end of the XIX. Century. Keywords: Ismail Gaspirali, Little Monla, Bahcesaray Letters