Cemâlüddin Musa Sâvî/Zilî ve Şeyh Osman-ı Velî ile Ahfadına Dair Vakfiyeler ve Düşündürdükleri (Vahdet-i Tarikat)

Kalenderi Tarikati’nin kurucusu olarak bilinen Cemaluddin Sâvi ve onun mursidi olan Şeyh Osman-i Veli hakkindaki arastirmalari derinden etkileyecek olan bir vakfiye tespit edilmistir. Bu vakfiyedeki ifadeler, bizleri Cemaluddin Sâvi ve Kutbuddin Haydar’in uzerinden Bayezid-i Bistâmi’ye ulastirirken, Ahmed el-Bedevi ve Şeyh Osman-i Veli uzerinden Ahmed er-Rifai ve Abdulkadir-i Geylâni’ya baglar. Cemaluddin Sâvi’nin vefatindan sonraki donemlerde “Zili” olarak kaydedildigi, Karaca Ahmed Menâkibnâmesi ile tahrir defterlerindeki kayitlardan, Karaca Ahmed Sultan’in da bir kalenderi oldugu anlasilmis ve Karaca Ahmed’in amcasi Celaluddin Karatay’in Suhreverdiligi uzerinden Kalenderiyye ile Suhreverdiyye-Kadiriyye’nin yakinligi ortaya konulmustur. Cemâluddin’in yakin arkadasi Ebubekir Niksâri yani Şeyh Kalender Baba’nin Mevlana ile yakinligina binaen Mevleviligin de Kalenderilik ile yakin irtibati musahede edilir. Bu baglamda, ozellikle Kaleneriyye/Haydariyye uzerinden dini-tasavvufi yapilarin, Ortodoks-Heterodoks seklindeki tasnifine yeniden bir itiraz yapilmis, tasavvuf erbabina yonelik elestirel yaklasima sahip olanlarin sunni olarak nitelendirilemeyeceginin, olsa olsa “taassup” ehli olarak tavsif edilebileceklerinin alti cizilmistir.