ارزیابی عملکرد کمی و برخی خصوصیات فیزیکی خاک در تناوب سه ساله کشت مخلوط ماشک علوفهای (Vicia sativa) – جو خرم در شرایط دیم

چکیده به منظور تعیین ترکیب مناسب کشت مخلوط ماشک علوفه‌ای و جو از نظر حصول عملکرد کمی و نیز تاثیر بر متغیرهای فیزیکی خاک، پژوهشی سه ساله (1390-1393) در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران انجام شد. تیمارها شامل نسبت‌های مختلف کشت مخلوط ماشک و جو شامل 75 درصد ماشک + 25 درصد جو، 50 درصد ماشک + 50 درصد جو، 25 درصد ماشک + 75 درصد جو و کشت خالص هر یک از دو گونه بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد علوفه‌تر، علوفه خشک و عملکرد دانه از تیمار کشت خالص جو و پس از آن، کشت مخلوط 25 درصد ماشک + 75 درصد جو به‌دست آمدند. به طوری که این مقادیر برای کشت خالص جو، به‌ترتیب برابر با 2/17، 9/5 و 5/3 تن در هکتار و برای تیمار کشت مخلوط 25 درصد ماشک + 75 درصد جو 5/15، 9/4 و 5/2 تن در هکتار بودند. بالاترین نسبت برابری زمین نیز از کشت مخلوط 25 درصد ماشک + 75 درصد جو با 03/1 به‌دست آمد که نشانگر افزایش سه درصدی عملکرد کشت مخلوط ماشک و جو نسبت به کشت خالص آن‌هاست. از لحاظ درصد رطوبت وزنی خاک، اختلاف معنی‌داری بین تیمارها وجود نداشت. در حالی که الگوهای مختلف کشت مخلوط به سبب وجود تناوب جو و علوفه و بهبود شرایط خاک در هر سه عمق نمونه‌برداری (10-0، 20-10 و 30-20 سانتی‌متر)، جرم مخصوص ظاهری خاک را نسبت به قبل از اجرای تحقیق، کاهش دادند. در مجموع، کشت مخلوط جو و ماشک با نسبت 75 به 25 درصد به دلیل تاثیر مثبت بر کاهش وزن مخصوص ظاهری خاک در بلندمدت و نیز حصول عملکرد علوفه مشابه با کشت خالص جو و متنوع نمودن تولیدات کشاورزی، برای منطقه گچساران قابل توصیه می­باشد.