“Je bent een loser als je stopt” : De rol van groepsdruk bij risicogedrag van jongeren met een licht verstandelijke beperking

Achtergrond en doel. Jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) vertonen in het dagelijks leven meer risicogedrag dan jongeren zonder een LVB en zijn oververtegenwoordigd in de jeugddetentie. Het doel van deze studie was te onderzoeken hoe verschillende vormen van groepsdruk invloed hebben op het risicogedrag van jongens en meisjes met een LVB. Methode. Er werden 356 jongeren met en zonder een LVB met elkaar vergeleken terwijl zij een experimentele risicotaak uitvoerden. Zij werden willekeurig toegewezen aan een van de drie condities: in de positieve groepsdrukconditie gaven virtuele leeftijdsgenoten positieve aanmoedigingen voor risicogedrag (bijvoorbeeld “Je bent cool als je doorgaat”), in de negatieve groepsdrukconditie gaven leeftijdsgenoten negatieve aanmoedigingen (bijvoorbeeld “Je bent een loser als je stopt”), in de soloconditie waren geen leeftijdsgenoten betrokken bij de taak. Resultaten. Jongeren met een LVB namen – als alle condities in aanmerking worden genomen – niet meer risico’s dan jongeren zonder een LVB. Er waren echter opvallende verschillen tussen jongens en meisjes. Met groepsdruk namen jongens met een LVB meer risico’s dan jongens zonder een LVB, maar alleen bij groepsdruk met negatieve aanmoedigingen. Bij meisjes werden dergelijke verschillen niet gevonden. Zonder groepsdruk namen jongens met een LVB verrassend minder risico’s dan jongens zonder een LVB, terwijl er ook hier voor meisjes geen verschil was. Conclusie. Vooral jongens met een LVB laten verhoogd risicogedrag zien als leeftijdsgenoten hen kleineren of dreigen met uitsluiting van de groep. Preventie- en interventieprogramma’s kunnen worden ingezet om jongens met een LVB te leren meer weerstand te bieden in dergelijke groepsdruksituaties. Ook kan hun hoge gevoeligheid voor de invloed van leeftijdsgenoten mogelijk worden benut om positief gedrag te verhogen. Deze klinische implicaties bieden veelbelovende aanknopingspunten om het risicogedrag van jongeren met een LVB in de toekomst te verminderen.