TIP EĞİTİMİNİN İLK YILINDAKİ ÖĞRENCİLERİN AKILLI TELEFONLA İLİŞKİSİ VE RUH SAĞLIĞI YAŞAM KALİTELERİ

Giris ve Amac : Akilli telefonlar dunyada oldugu gibi Turkiye’de de yayginlasmistir. Akilli telefonlarin yararlari yaninda saglik sorunlari da yarattigi gorulmektedir. Ozellikle genclerin sagliklarinin her boyutunu etkiledigi giderek daha iyi anlasilan akilli telefonlarla ilgili arastirmalar onem kazanmistir. Bu calismada universite hayatina yeni baslayan genclerin akilli telefon kullanma davranislari, bagimlilik durumlari ve ruh sagligi yasam kalitesi iliskisi incelenmistir. Gerec ve Yontem: Kesitsel tipteki bu arastirmanin evrenini Hacettepe Universitesi Tip Fakultesi birinci sinif ogrencileri olusturmus (n= 435); ogrencilerin %88,5’ine ulasilmistir. Veriler, 33 soruluk veri toplama formu araciligiyla toplanmis, ogrenciler formlari kendileri gozlem altinda cevaplamistir. Veri toplama formunda sosyodemografik ve akilli telefonla ilgili ozelliklere iliskin sorularla Akilli Telefon Bagimliligi Olcegi Kisa Formu (ATBO-KF) ve Genel Saglik Anket 12 olcegi (GSA-12) bulunmaktadir. Arastirma icin gerekli izinler alinmistir. Analizde degiskenler arasi iliskiler Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis ve korelasyon testleri ile incelenmistir. Bulgular: Ogrencilerin %99,7’si akilli telefon sahibi olup gunluk akilli telefon kullanim suresi 3,22±1,58 saattir. Katilimcilarin ortalama akilli telefon kullanmaya baslama yasi ortalama 13,77 ± 2,257’dir. Akilli telefon en cok sosyal medya erisimi (%40,9), dizi/film izleme (%28,6) ve mesaj/konusma (%21,6) icin kullanilmaktadir. Katilimcilarin %44,0’I akilli telefon bagimliligi oldugunu dusunmektedir. Katilimcilarin %59,6’si aile %40,9’u arkadas ortaminda, %20,6’si ders sirasinda akilli telefon nedeniyle uyarildiklarini, %44,3’u akilli telefon kullanimi sebebiyle uykusuz kaldigini soylemistir. Katilimcilarin olcek puan ortalamasi ATBO-KF icin 28,62±9,3; GSA-12 icin 12,97±6,1’dir. Cinsiyete gore akilli telefon kullanma suresi arasinda anlamli bir fark bulunmamistir (p=0,418). Gun icinde akilli telefon kullanim suresi ile hem yakin arkadas sayisi hem de akilli telefon bagimliligi olcegi puanlari arasinda pozitif bir iliski bulunmustur (p<0,001). Akilli telefon ATBO-KF ile GSA-12 puanlari arasinda da pozitif bir iliski vardir (p<0,001). Sonuc ve Oneriler : Akilli telefonu asiri kullanan genclerde teknolojik bagimlilik olustugu gorulmustur. Saglikli akilli telefon kullanma davranisinin gelistirilmesine yonelik mudahale calismalarinin yapilmasi onemlidir. Akilli telefonla gecirilen vaktin onemli bir kisminin alan sosyal medyanin bilincli sekilde kullanilmasi icin sosyal medya okuryazarligi artirilmalidir. Universitenin birinci sinifinda olan ogrencilerinin ruh sagligi yasam kalitelerini artirici faaliyetlere yonelik calismalar yapilmasi yararli olacaktir. Anahtar Sozcukler: Akilli Telefon, Akilli Telefon Bagimliligi, Ruh Sagligi Yasam Kalitesi, Gencler, Tip ogrencis