TURİZM VE BÖLGESEL GELİŞME: TÜRKİYE’DE İLLERİN TURİZM GELİŞMİŞLİK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Kuresellesmenin ve tuketim kulturunun etkisi ile yayginlasan turizm, kapitalist uretim iliskileri ve orgutlenme bicimleri ile mekânlari etkilemeye, yeniden uretmeye ve donusturmeye baslamistir. Kapitalizmin kendine ozgu urettigi bu mekânsal orgutlenme bicimi dunyanin farkli bolgelerinde oldugu gibi Turkiye’de de turizmin bolgesel gelisiminde etkisini gostermistir. Dengeli ve surdurulebilir bir gelismenin saglanmasinda farkli turizm degiskenlerini kapsayan bolgesel istatistikler ve endeksler onemli bir yer tutmaktadir. Bu dogrultuda calismanin amaci, Turkiye’de illerin turizm gelismislik endeksini olusturma ve gelismislik duzeylerini belirleme yoluyla mekânsal bir model onerisi sunmak ve ozellikle gelisme odakli illeri tespit ederek turizmin ulke genelinde daha dengeli gelisimine katki saglamaktir. Bu amac dogrultusunda calismada 2017 yilina ait ve kamu kurumlarindan elde edilen 18 degiskenden olusan bir veri seti olusturulmus ve Temel Bilesenler Analizi ile illerin turizm gelismislik endeksleri hesaplanmistir. Daha sonra hesaplanan endeks degerleri kullanilarak Hiyerarsik Kumeleme Analizi sonucunda illerin turizm gelismislik seviyelerine gore olusturduklari kumeler tespit edilmis ve endeks degerlerine gore kumelenen iller Cografi Bilgi Sistemleri (CBS) ile haritalandirilarak yorumlanmistir. Sonuc olarak, Turkiye’de neoliberal politikalarin turizme uygulanmasi ile birlikte sermaye, yatirimlar ve turizm piyasasi Akdeniz ve Ege kiyilari ile Istanbul’da yogunlasmis, bu durum turizme bagli bolgeler arasi gelismislik farklarini artirmistir.