Zeytin Sineği (Bactrocera oleae (Rossi), Diptera:Tephritidae) Mücadelesinde Uygulanan Biyoteknik Mücadele Yöntemleri

Zeytin, Turkiye ve bazi Akdeniz Ulkeleri icin ekonomik oneme sahip bir tarim urunu olup, zararlilardan korunmasi agac sagligi, verim ve kaliteli urun bakimindan cok onemlidir. Diger pek cok urunde oldugu gibi zeytin zararlilari ile mucadelede uygulama kolayligi ve kisa surede etkili sonuc alinabilmesi kimyasal mucadeleyi en cok tercih edilen yontem haline getirmistir. Son yillarda kullanilan ilaclarin insan ve cevreye olan zararlari, cok sayida zararli turun bu ilaclara dayaniklilik kazanmasi ve gidalardaki ilac kalintilari sebebiyle tarimda kimyasal mucadelenin azaltilmasi gundeme gelmistir. Bu nedenle alternatif mucadele yontemlerinden birisi olan ‘Biyoteknik Mucadele Yontemi’ ile dogal bilesiklerin kullanimi ayri bir onem kazanmistir. Zeytin zararlilarina karsi ilk uygulanan biyoteknik mucadele yontemlerinden olan cekici besin tuzaklari (McPhail) zeytinin en onemli zararlisi olan Zeytin sinegi’ne ( Bactrocera oleae (Rossi), Dipt.:Tephritidae) karsi kullanilmis, izleyen yillarda ise eseysel cekici feromon tuzaklari ve gorsel yapiskan sari tuzaklar da devreye girmistir. Son zamanlarda ise kombine tuzaklar (cekici besin kokusu, feromon, renk ve insektisit birlesimi), bazi uzaklastirici maddeler (repellent, deterrent) ve dogrudan mucadelede kullanilabilecek dogal maddeler uzerinde calismalarin arttigi ve basarili sonuclarin alindigi gorulmektedir. Alternatif yontem arayislari devam ederken ozellikle kombine tuzaklar ile kitlesel tuzaklama yonteminin one ciktigi dikkati cekmistir. Bu yontemin tek basina veya kimyasal ya da biyolojik mucadele gibi yontemler ile kombine edilerek Zeytin sinegi zararini azaltmada etkili oldugu saptanmistir. Bu konuda etkililigi arttirmak uzere yeni yontem arayislari halen devam etmektedir. Bu calismada Zeytin sinegi’ne karsi uygulanan Biyoteknik mucadele yontemleri literatur isiginda derlenerek sunulmustur.