Characterization of human exposure patterns to environmental contaminants: possibilities of the USES approach

De blootstelling van mensen aan stoffen in het milieu is meestal via verscheidene routes (multi-route blootstelling). Ter voorkoming van gezondheidsschade moet het milieubeleid rekening houden met verspreiding in het milieu en zodoende met multi-route blootstelling. Ook moet voor een beoordeling van mogelijke actuele risico's, die samenhangen met milieuverontreinigende stoffen, met multi-route blootstelling rekening worden gehouden. In twee onderzoeksprojecten "Mens en Milieu" (M&M) en "Integrale Normstelling Stoffen" (INS) speelt bepaling van multi-route blootstelling een belangrijke rol. Bij INS moet op basis van een multi-route blootstellingspatroon een toxicologische advieswaarde voor de mens worden toegerekend naar de te onderscheiden milieucompartimenten. Daartoe is tot op heden nog geen methodiek voorhanden, omdat van de meeste stoffen blootstellingspatronen ontbreken. Het programma M&M spitst zich toe op cumulatieve blootstelling van de mens aan milieuverontreinigende factoren. Voor dit programma is inzicht in het gedrag van milieucontaminanten interessant en de daarmee samenhangende routes van directe en indirecte blootstelling van de mens. Daarnaast is van belang de invloed die individuen middels life-style en activiteitenpatroon zelf op hun blootstelling uitoefenen. Het M&M programma vereist een beschrijving van bovengenoemde factoren op een veel hoger differentatieniveau dan voor INS vereist is omdat het aandacht besteedt aan blootstelling op nationale, regionale en lokale schaal, mede in afhankelijkheid van de veroorzakende bronnen. Dit rapport verkent de mogelijkheden voor de ontwikkeling van een methodiek ter bepaling van multi-route blootstellingspatronen. Daarbij is uitgegaan van het USES computermodel, dat voor nieuwe en bestaande stoffen en bestrijdingsmiddelen een risicoschatting kan genereren. Tevens kan het worden gebruikt voor prioritering van stoffen. Tijdens een evaluatie berekent USES een multi-route blootstellingspatroon. Het doel van het onderzoek, dat is beschreven in dit rapport, is vast te stellen in hoeverre de USES-benadering bruikbaar is binnen INS en M&M. Tevens is het er op gericht te signaleren waar eventueel nog aanvullingen op deze benadering nodig zijn. Dit rapport moet niet beschouwd worden als een validatie van USES. Met USES zijn de blootstellingspatronen van 5 verbindingen doorgerekend. Deze stoffen verschillen sterk in fysisch-chemische eigenschappen en in de wijze waarop ze worden gebruikt. De berekende patronen zijn vervolgens vergeleken met actuele meetgegevens. De USES benadering bleek geschikt om te worden gebruikt bij INS. Aanvulling is nog nodig voor blootstelling ten gevolge van contact met verontreinigde grond (bv. inslikken) en voor huidcontact met verontreinigd water. Voor M&M zijn uitgebreidere aanvullingen nodig, omdat ruimtelijke en temporele variabiliteit in USES vrijwel niet aan de orde komen en juist dat belangrijke aspecten zijn van dat onderzoeksprogramma.