وقوع و پراکنش بیماری موزاییک باکتریایی گندم در جنوب ایران

بیماری موزاییک باکتریایی گندم ناشی از Clavibacter tessellarius، یکی از بیماری‌های بذرزاد گندم است که علایمی نظیر موزاییک و لکه‌های کلروز در سطح برگ ایجاد می‌کند. به منظور بررسی وقوع و تعیین پراکنش این بیماری در سال‌های زراعی 99-1398 از مزارع گندم چهار استان جنوبی کشور شامل فارس، خوزستان، کرمان و بوشهر بازدید و تعداد 192 نمونه‌­ی گیاهی با علایم شبیه به این بیماری جمع‌آوری و جداسازی باکتری از آن‌ها انجام شد. در مجموع، 400 جدایه‌ی باکتریایی جداسازی شد که براساس نتایج مثبت PCR با آغازگرهای اختصاصی جنس کلاویباکتر (CMR16F1/CMR16R1)، آزمون بیماری‌زایی روی گندم و ویژگی‌های فنوتیپی و بیوشیمیایی، 61 جدایه به‌عنوان‌ C. tessellarius تشخیص داده شدند. ده جدایه‌ی نماینده انتخاب و با آغازگرهای 2F/4R در آزمون  PCR قسمتی از ژن gyrB در آن‌ها تکثیر شد. تعیین توالی قطعات تکثیر شده در PCR و جستجوی بلاست با استفاده از ترادف‌های ژن gyrB در ژن بانک تأیید کرد که هر ده جدایه بیش‌ترین شباهت (8/98 تا 5/99 درصد) را در ترادف این ژن با جدایه‌های C. tessellarius داشتند و در درخت تبارزایی نیز در یک گروه مجزا از سایر گونه‌هایClavibacter  قرار گرفتند. در مجموع، از 192 مزرعه‌ی نمونه‌برداری شده، از 53 مزرعه (60/27 درصد) باکتری C. tessellarius جداسازی شد. وقوع بیماری، براساس درصد مزارع آلوده، در استان‌های فارس، خوزستان، کرمان و بوشهر به ترتیب 7/35، 55/30، 7/22 و 1/7 درصد بود. این بیماری برای اولین بار از استان‌های خوزستان، کرمان و بوشهر گزارش می‌شود و وقوع آن در سایر استان‌های کشور دور از انتظار نیست.