Niğde İlinde Su Kaynaklı Rotavirüs Salgını, Mart 2014

Giris ve Amac: Akut gastroenteritler, Turkiye’de onemli bir halk sagligi sorunu olup Akut Barsak Enfeksiyonlari Surveyansi kapsaminda izlenmektedir. Bu izlem sirasinda 18.03.2014 tarihinde Nigde Il Merkezinde ates, ishal, bulanti-kusma sikâyetiyle hastane basvurularinin arttigi saptanmistir. Incelenen bu salgin 1288 kiside gastrointestinal hastaliga neden olmustur. Il Merkezinde genel atak hizi binde 10,9 dur. Vakalar tum mahallelerde gozlenmistir. Bu arastirma, bolgede salginin nedenini saptamak, bulas yolunu belirlemek ve kontrol onlemlerini uygulamak amaciyla yapilmistir. Gerec ve Yontem: Yapilan on incelemelerde salgin kaynaginin kontamine sebeke suyu oldugu dusunulmustur. Bu hipotezi test etmek icin bir vaka-kontrol calismasi yapilmistir. Calisma icin Il Merkezinde atak hizi en yuksek 15 mahalle secilmistir. Basit rastgele yontemle, ICD 10 kodlari ile (A09, R11, K52) gastroenterit tanisi alan vakalar arasindan 207 supheli vaka secilmis olup, bunlarin gorusmeyi reddetme, evde bulamama, tasinma, yanlis adres  sebebiyle  %76,3 une (158 vaka) ulasilmistir. Calismada, kontrol grubunu, ornege cikan vakalarin sagindaki evde yasayan, 15–31 Mart tarihleri arasinda sikâyeti olmayan kisiler olusturmaktadir. Kontrol grubu vakalarla 1:1 oraninda ve yas grubu eslestirmesi yapilarak secilmistir. Analizlerde  olasi vaka tanimina gore, 0–14 yas grubunda kusma veya ishali olan 88 vaka ve kontrolu bulunmaktadir. Anket formu sosyodemografik ozellikler, semptomlar,  hastaneye basvuru olup olmadigi, semptom baslama tarihi, icme ve kullanma suyu tuketimi, hijyen bilgilerini iceren toplam 20 sorudan olusmaktadir. Istatistiksel anlamlilik siniri %5, guven araligi %95 olarak  kabul edilmistir. Analizlerde yuzde dagilimlari, tahmini rolatif risk degerlendirmeleri  (OR MH ), kosullu lojistik regresyon (OR adj ) kullanilmistir. Ulusal Mikrobiyoloji Referans Laboratuvari’na gonderilen 10 adet gaita orneginin mikrobiyolojik incelemesinde kultur ve Real-time Multiplex PCR yontemleri kullanilmistir. Şebeke suyundan alinan musluk suyu ornekleri Membran Filtrasyon Metodu ile incelenmistir. Ayrica salgin donemi ve oncesindeki  su kesintisi ve yagis durumu incelenmistir. Bulgular: Calismada, en sik gorulen semptomlar  ishal (% 80,7), karin agrisi (%84,1), bulanti (%89,8), kusma (%84,1), atestir (%55,7). Vakalarin  %80,7’si  (71/88) , kontrollerin %52.3’u  (46/88) icme suyu olarak  musluk suyu kullanmistir. Vakalarda icme suyu olarak musluk suyu kullanimi kontrollere gore 4,5 kattir  (OR MH 4.57, 95% Cl= 2 – 10,3). Az sayidaki diger sular degerlendirme disi birakildiginda, vakalarda  sadece musluk suyu icme %72, damacana ve musluk suyunu birlikte icme %17,3, sadece damacana suyu icme %10,6 olarak bulunmustur (p<0,001). Sadece damacana suyu icme referans kabul edildiginde, sadece musluk suyu icme, vakalarda kontrollere gore 6,4 kat olup, (OR adj 6,4 ,%95 GA 2,1– 19,1), damacana ve musluk suyunu birlikte icme ise vakalarda kontrollere gore  5,6 kattir (OR adj 5,6, %95 GA 1,5– 20,4). Salginin goruldugu Il Merkezi  ikametli  kisilere ait olan  6 numunenin  4 unde Rotavirus tespit edilmistir. 18.03.2014 tarihinde  musluk suyundan alinan 6 ornegin 4 unde, yapilan mikrobiyolojik analizlerin sonucunda  Koliform bakteri ve Escherichia coli  tespit edilmistir. 18.03.2014 tarihinde alinan 7 musluk suyu orneginin 5’inde serbest klor duzeyinin 0 ppm oldugu tespit edilmistir. Vaka artisindan 1 gun once su kesintisi oldugu ve yagis goruldugu saptanmistir. Sonuc ve Oneriler: Nigde  Il Merkezinde ortaya cikan rotavirus salginina kontamine musluk suyu neden olmustur. Musluk suyunun hangi noktada kontamine oldugu belirlenememistir. Salginin ayni veya farkli mikrobiyolojik etkenlerle, tekrarlamasini onlemek icin, sehir sebeke suyuna etkin klorlama yapilmistir, yapilan kontrollerle kabul edilebilir klor seviyesinin surekliliginin saglanmasi onerilmistir. Şehir sebeke su sisteminde elektrik kesintisi, tamirat ve onarim calismalarina bagli olarak kesinti yapilmasi halinde, sebeke suyu tuketime verilmeden once, klorlama sistemi ve depo serbest klor seviyeleri kontrol edilmeli, Belediye Baskanligi ile Halk Sagligi Mudurlugu  irtibat halinde olmalidir. Şebeke suyundan alinan numunelerin analiz sonuclarinda mikrobiyolojik yonden uygunsuzluk tespit edilmesi halinde, yeni numune alim noktalari belirlenerek kirlilik nedenleri arastirilmali ve konu hakkinda Belediye Baskanligina bilgi verilerek duzeltici faaliyetlerin baslatilmasi saglanmalidir. Bu oneriler gerekli onlemlerin alinmasi amaciyla  Il Valiligine bildirilmistir. Anahtar Sozcukler: Su , Gastroenterit, Vaka-Kontrol Calismasi