Akdeniz ve Arizona Servisi Fidanlarının Morfolojik Kalite Özellikleri

Degisen iklim kosullari etkisiyle ozellikle Akdeniz havzasinda artan yangin riskine karsi servilerin onemi gittikce artmaktadir. Bu calisma, farkli yaslardaki ciplak koklu ve tuplu Akdeniz piramidal servisi (Cupressus sempervirens L. var. pyramidalis (O. Targ. Tozz.) Nyman) ve Arizona servisi (Cupressus arizonica Greene) fidanlarinin morfolojik kalite ozelliklerinin belirlenmesi amaciyla Samsun-Gelemen Orman Fidanliginda yurutulmustur. Calismada Samsun orijinli 1+0 yasli ciplak koklu, 1+1 ve 1+2 yasli repikajli-polietilen tuplu fidanlar kullanilmistir. Fidanlarda morfolojik ozellik bakimindan; Kok bogazi capi (KBC), fidan boyu (FB), terminal surgun boyu (TSB), kok taze agirligi (KTA), govde taze agirligi (GTA), kok kuru agirligi (KKA), govde kuru agirligi (GKA), fidan kuru agirligi (FKA), gurbuzluk indisi (GI), kuru kok yuzdesi (%KKok), katlilik indisi (KI) ve Dickson kalite indeksi (DKI) kriterleri baz alinmistir. Tespit edilen morfolojik ozelliklere gore fidanlar, Turk Standartlari Enstitusu (TSE) kriterleri ve Aphalo ve Rikala (2003) GI degerine gore degerlendirilmistir. Elde edilen sonuclara gore; her iki turde boy gelisimi ve govde agirliginda yuksek degerlere sahip fidanlar yetistirilmesine ragmen, KKA (0,27-5,43 gr), %Kkok (%15,75-30) ve KI (2,67-7,25) gibi kok gelisimini temsil eden kriterler bakimindan oldukca dusuk degerlere sahip oldugu tespit edilmistir. Fidanlik ekolojisi ve kulturel uygulamalar etkisiyle fidanlarin kok gelisiminde zayif davranmalari kurak ve yari kurak bolgeler icin tercih edilmeyecek bir fidan standardini olusturmustur. Calismada one cikan kok gelisimi zayifligina karsi; su stresi ile sartlandirma, fidan gelisim donemlerini esas alan kok kesim zamani ve tekrari, gubreleme ve sulama rejimi gibi kulturel islemlerin dogru ve etkin bir sekilde yapilmasi siddetle onerilmektedir.