Mükelleflerin Vergiye Bakışındaki Yeti Uyumu: Ampirik Bir Değerlendirme

Toplum icinde biraradalik halinde bulunan bireylerin toplumsal nitelikli hususlara yaklasimi ve tepkileri, bireysel nitelikli hususlardan farkli dinamiklere sahiptir. Bu dinamikler, biraradalik halinin getirdigi kollektif bir baglama sahip olup, eylem oncesi olusan surec de soz konusu baglam dahilinde gerceklesmektedir. Maliye literaturu kapsaminda bu durum en genel haliyle mali olaylarin siyasal boyutuna karsilik gelmektedir. Bununla birlikte maliye literaturu vergilendirme temelinde sinirlandirilarak ele alindiginda da soz konusu biraradalik halinin gerek vergilendirme yetkisine haiz olan gerekse vergi odemekle yukumlu olan taraf acisindan eyleme oncesi surecleri sekillendirdigi soylenebilir. Eyleme oncesi surecler dusunme ve karar verme seklinde gerceklesirken, Hanna Arendt tarafindan bu sureclerin de birbirinden bagimsizligi vurgusu yapilmistir. Buna gore dusunme ve karar verme iki ayri yetiye sahip surecler olarak ele alinmis ve nihayetinde dusunme yetisinin sonuclari ile yargi yetisi arasinda uyumsuzluklarin olabilecegi sonucuna ulasilmistir. Buradan hareketle vergi odeme eylemi ele alindiginda dusunme ve yargi yetisinin uyumu ya da uyumsuzluguna bagli olarak vergi odeme eyleminin gerceklesme seklinin farklilik gosterdigi soylenebilir. Modern devlet olgusu baglaminda biraradalik halinin bir gerekliligi olarak ortaya cikan vergilendirme sureclerinin gerek olgusal gerekse teorik olarak, dogrudan dogruya  mukelleflerin odeme eylemleri ve bu eylem uzerinde etkili olan vergilendirmeye yaklasimlari temeline dayandigi gorulmektedir. Bu calismada Hanna Arendt tarafindan vurgulanan dusunce ve yargi yetisi ayriliginin vergilendirmeye bakis uzerindeki etkisi ortaya konulmaya calisilacaktir. Bu dogrultuda 2018 yili itibariyle iki farkli ilde  (Eskisehir ve Kutahya) ikamet eden toplam 698 gelir vergisi mukellefine 5’li Likert olcegi kullanilarak olusturulan bir anket uygulamasi yapilmistir. Elde edilen veriler dahilinde SPSS 16 programinda gerceklestirilen Tek Yonlu Bagimsiz Orneklem T testi, Anova testi ve olusturulan capraz tablolar ile mukelleflerin vergiye iliskin dusunme ve yargi yetileri arasinda uyumsuzluk oldugu sonucuna ulasilmistir.