اثرکاشت خارج از فصل (تابستانه) بر عملکرد ومراحل فنولوژیک باقلا (Vicia faba L.) با استفاده از شاخصهای نوری و حرارتی

اهداف: این تحقیق با هدف کمی­سازی تأثیر عوامل مدیریتی مانند انتخـاب تـاریخ کشـت تابستانه بر واحدهای تجمعـی حرارتـی، فنولـوژی و عملکـرد باقلا براساس تعداد روز و درجه روز- رشد تجمعی و معرفی مناسب­ترین ژنوتیپ­های سازگار با شرایط آب و هوایی مدیترانه­ای مناطق حاشیه دریای خزر به­اجرا درآمد. موادوروش­ها: به­منظور بررسی تأثیر تاریخ کاشت خارج از فصل (تابستانه)بر تجمع واحدهای حرارتی، فنولوژی و عملکرد باقلا رقم لوزودی اوتونو (Luzde otono)، مطالعه­ای دو سـاله (1395-1394) در ایستگاه تحقیقـاتی کشاورزی قراخیل انجام شد. آزمایش مشتمل بر چهار تاریخ کشت تابستانه (اول مرداد، پانزدهم مرداد، اول شهریور و پانزدهم شهریور) در قالب طرح بلوک­ ­­های کامل تصادفی بـا سـه تکرار به­اجرا درآمد. یافته­ها: نتایج نشان داد، باقلا رقم لوزودی اوتونو در تاریخ کاشت دوم یعنی 15 مرداد با 9100 کیلوگرم دارای بیشترین عملکرد نیام سبز بوده که نسبت به آخرین تاریخ کاشت (15 شهریور) 124 درصد افزایش عملکرد داشته است. واحد هلیوترمال در سال 1394 (از 800/0 تا 320/1) نسبت به سال 1395 (از 576/0 تا 983/0) بیشتر بود. در تـاریخ کشــت 15 مرداد میــزان کارآیی مصرف هلیوترمال (320/1) نســبت بــه تــاریخ کشــت اول مرداد (020/1) افزایش یافت که دلیل این موضوع افزایش میانگین درجه حرارت هوا و تعداد ساعات آفتابی بود. همچنین از بین شاخص­های مورد بررسی، کـارآیی مصـرف حـرارت (HUE) و کـارآیی مصـرف ساعات آفتابی (RUE) نیاز حرارتی باقلا رقم لوزودی اوتونو را در مراحل متفاوت نموی به­خـوبی بـرآورد کـرده و به­دلیل دارا بودن روند ثابت و منطقی برتـری نسـبی بر سایر شاخص­هـا ماننـد درجه روز رشد (GDD) و شاخص فتوترمال (PTI) دارنـد. نتیجه­گیری: براساس یافته­های این پژوهش، جهت جلوگیری از همزمانی دوره گلدهی و پر شدن دانه با تنش گرمایی، از کشت تابستانه باقلا رقم لوزودی اوتونو در ماه­های خرداد و تیر اجتناب و توصیه می­گردد که جهت حصول بالاترین عملکرد نیام سبز، کشت در اواخر مرداد انجام گیرد.