Durum Buğday Çeşit, İleri Hat ve Yerel Popülasyonlarının Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi

Guneydogu Anadolu Bolgesi durum bugdayin gen merkezi olup, sanayi sektoru acisindan en kaliteli bugday bu bolgede yetistirilmektedir. Bolgeye uzun yillar adapte olmus yerel populasyonlar son donemlerde cokca gundeme gelmekte ve dogal urunler acisindan on plana cikmaktadir. Bu populasyonlarin islah programlarinda kullanilma potansiyeli yuksek olup onemli genetik kaynaklardir. Tesaduf bloklari deneme desenine gore 2 tekerrurlu olmak uzere 2011–2012 yetistirme sezonunda Diyarbakir ve Kiziltepe lokasyonlarinda yurutulen bu calismada bazi durum bugday cesit, hat ve yerel populasyonlarinin kalite parametreleri incelenmistir. Arastirmada 50 tescilli cesit, 25 yerel populasyon ve 75 ileri kademe hat olmak uzere toplam 150 genotip materyal olarak kullanilmistir. Calismada kalite ozelliklerinden hektolitre agirligi, bin tane agirligi, protein icerigi, camsilik orani, mSDS degeri ve irmik rengi incelenmistir. Arastirmada cesitler hicbir bir ozellik acisindan one cikmazken, ileri hatlar hektolitre agirligi, irmik rengi ve mSDS degerleri acisindan one cikmistir. Yerel populasyonlarin ise cesit ve hatlara gore hektolitre agirligi, irmik rengi ve mSDS acisindan daha dusuk, ancak protein ve camsilik orani ile bin tane agirligi acisindan daha ustun degerlere sahip oldugu tespit edilmistir. Sonuc olarak, durum bugday yerel populasyonlarinin kalite acisindan onemli genetik kaynaklar oldugu ve islah programlarinda kullanim acisindan onemli potansiyele sahip olduklari anlasilmistir.