تأثیر سطوح مختلف شوری و رژیمهای آبیاری روی برخی خصوصیات رشد و کارآیی مصرف آب در ارقام گندم (Triticum aestivum L.)

در این تحقیق واکنش دو رقم گندم نان (ارگ و تجن)، به رژیم‌های آبیاری (آبیاری کامل و 85 درصد نیاز آبی) و سطوح متفاوت شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم) در آزمایشی گلخانه‌ای به‌صورت فاکتوریل بر پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. زمانی که برگ چهارم به حداکثر سطح خود رسید، تیمارها اعمال گردیدند. شوری 150 میلی­مولار موجب کاهش معنی­دار وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و کارآیی مصرف آب دانه و وزن خشک اندام هوایی گردید. اگرچه کارآیی مصرف آب وزن خشک اندام هوایی و دانه در رقم متحمل ارگ (به‌ترتیب 9/3 و 97/0 گرم در لیتر در بوته) بیش‌تر از رقم حساس تجن (8/2 و 85/0 گرم در لیتر در بوته) بود، اما وزن خشک اندام هوایی ارقام تقریبا به یک نسبت کاهش یافت. تیمار کم آبیاری میزان سدیم بافت‌ها را کاهش داد و موجب افزایش نسبت پتاسیم به سدیم برگ پرچم از 73/4 به 33/5 و کارآیی مصرف آب وزن خشک اندام هوایی از 1/3 به 5/3 گرم در لیتر در بوته شد. سطوح 50 و 100 میلی­مولار شوری بر عملکرد دانه هر دو رقم بی‌تأثیر بود. در نهایت شوری 150 میلی­مولار در هر دو تیمار آبیاری کامل و کم آبیاری موجب کاهش یکسانی در عملکرد دانه رقم تجن شد، اما بر عملکرد دانه رقم ارگ بی‌تأثیر بود. ازآنجاکه عملکرد دانه ارقام در سطوح متفاوت شوری تحت تأثیر آبیاری قرار نگرفت، بنابراین هر دو رقم دارای تحمل یکسانی نسبت به تنش اسمزی بودند.