شبیهسازی اثر تغییر اقلیم بر تولید گندم در شرایط دیم ارومیه

بروز تغییر اقلیم از طریق تغییرات دمائی و بارش در دهه­های آتی امری حتمی است. بنابراین قبل از برنامه ریزی جهت تقابل با این پدیده، مطالعه اثرات متقابل آنها ضروری است. به این منظور عملکرد گندم رقم سرداری و دوازده رقم تغییر یافته ژنتیکی فرضی در منطقه ارومیه در طی 31 سال گذشته و 26 سال آینده در شرایط  کشت دیم ارومیه با استفاده از مدل آب و هوائی LAS-WG و مدل SSM-Wheat بررسی شد. نتایج خروجی مدل برای دوره آینده (2014-2040) حاکی از افزایش میانگین دمای حداقل وحداکثر به ترتیب 73/0و65/0 درجه سانتیگراد در طی 26 سال آینده و به همین ترتیب کاهش میانگین میزان بارش روزانه در طول سال از 2/1 میلی متر(در شرایط گذشته) به 98/0 میلیمتر در روز(در شرایط اقلیم آینده) و کاهش میانگین تشعشع دریافتی روزانه  به میزان 14/0 مگاژول بر مترمربع در روز در طی 26 سال آینده بود که چنین وضعیتی بیانگر نوعی تغییر اقلیم این ناحیه به سمت گرم شدن، تغییرات بارش بویژه از نقطه نظرتوزیع و میزان بارش خواهدبود. شبیه سازی تولید محصول گندم در طی دوره های گذشته و آینده نشان داد که مهمترین عامل موثر در افزایش عملکرد دانه و شاخص برداشت، 20 درصد کاهش زمان تا شروع پرشدن دانه (رشد رویشی) ضمن کاهش 20 درصد زمان تا پایان رشد دانه (عدم برخورد دوره پرشدن  دانه با خشکی انتهای فصل) و 20 درصد افزایش کارائی مصرف نور بود. بالاترین عملکرد دانه و شاخص برداشت در ارقام فرضیC1  (افزایش 20 درصد روز تا پایان رشد برگ)،  C4(کاهش 20 درصد روز تا شروع رشد دانه+کاهش 20 درصد روز تا رسیدگی دانه)،  C6 (کاهش 20 درصد روز تا شروع رشد دانه+افزایش 20 درصد روز تا رسیدگی دانه) و C9 (افزایش20 درصد کارائی مصرف نور) شبیه­سازی شد، ضمن اینکه بالاترین بیوماس تولیدی نیز به ارقام فرضی  C3(افزایش 20 درصد روز تا شروع رشد دانه+افزایش 20 درصد روز تا رسیدگی دانه)، C8 (کاهش 20 درصد روز تا پایان رشد دانه) و C9 (افزایش 20 درصد کارائی مصرف نور) اختصاص یافت. بنابراین در زراعت آینده گندم باید ضمن توجه به تغییرات درتوزیع و میزان بارش به توزیع مناسب رطوبت بین مراحل رویشی و زایشی و بهبود کارائی مصرف نور گیاه نیز توجه داشت زیرا می­تواند مهم­ترین عامل افزایش عملکرد دانه گندم در شرایط حال و آینده باشد.