TÜİK VERİLERİNE GÖRE TÜRKİYE’DE 2002-2017 YILLARI ARASINDA GERÇEKLEŞEN İNTİHAR OLGULARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Giris ve Amac: Intihar davranisi, kisinin olumu ya da yaralanmasiyla sonuclanabilecek davranislari kendini oldurme niyetiyle yapmasi ya da yapmayi dusunmesidir. Bu arastirmada TUIK veri tabaninda yer alan veri kullanilarak 2002-2017 yillari arasinda yasanan tamamlanmis intihar olgulari incelenmis, kadin ve erkeklerde yasa gore standardize edilmis intihar hizlarinin yillar icindeki degisimi ve bazi faktorler ile iliskisini ortaya koymak amaclanmistir. Gerec ve Yontem: Calisma tanimlayici tiptedir. Turkiye Istatistik Kurumu (TUIK) veri tabaninda 2002-2017 yillari arasinda tamamlanmis intihar olgulari nedenleri, cinsiyet dagilimi, yas gruplari ve ikamet yerleri verisi, yas gruplarina ait nufus verisi toparlanmis ve analiz edilmistir. Yillar icindeki degisimi gormek icin cinsiyete ve yasa gore standardize edilmis intihar hizlari ve ayrica tamamlanmis intiharlarda erkek /kadin orani hesaplanmistir. Veri sunumunda Tanimlayici istatistik kullanilmis, kadin ve erkek intihar hizlarinin yillar icindeki degisiminin karsilastirilmasinda korelasyon analizi kullanilmistir. Veri SPSS kullanilarak analiz edilmistir. Bulgular: 2002-2019 yillari arasinda 46578 tamamlanmis intihar olgusu gerceklesmistir. Bu olgularin  % 69.2’si erkek,% 49,45’i evli, %27.18’i koyde ikamet etmektedir. Kadinlarda tamamlanmis intihar olgularinin %42,8’inin, erkeklerde ise %43,3’unun intihar etme nedeni bilinmemektedir. Bilinen nedenler arasinda hem kadinlarda (%25.00,) ve hem de erkeklerde (%20,05) en sik intihar nedeni hastaliktir. Erkeklerde intihar nedeni olarak ticari basarisizlik orani kadinlardaki orandan 10 kat, gecim zorlugu nedenli intihar orani ise yaklasik 5 kat daha fazladir. Asarak intihar sekli, her iki cinsiyette de en sik intihar seklidir ( K: %46.1, E: %48.9 ). Kadin ve erkeklerde yasa gore standardize edilmis intihar hizlarinin yillar icindeki degisimi arasinda bir iliski saptanmamistir (p=0,54 r= -0,20). Yas gruplarina ve cinsiyete ozel intihar hizlarinin yillara gore degisimi incelenmistir. Sadece 25-29 yas grubu kadin ve erkeklerde hesaplanan yasa ve cinsiyete ozel intihar hizlari arasinda negatif korelasyon saptanmistir (p=0,04, r=-0,625). Kadin ve erkeklerde yasa gore standardize edilmis intihar hizlarinin orani yillar icinde artmaktadir. 2007 yilinda bu oran 2,07 iken, 2017 yilinda 3,40 olmustur. Intihar hizlari en yuksek erkeklerde 75 yas ustu grupta, kadinlarda ise 15-19 yas grubunda gozlemlenmektedir. Sonuc ve Oneriler Gunumuzde intihar davranisi onemli bir halk sagligi sorunudur. Bu yazida ortaya konan onemli bir bulgu da ulkemizde tamamlanmis intihar olgularinin yaklasik yarisinin nedeninin bilinmemesidir. Oysa yapilan calismalar tamamlanmis intihar olgularinin yaklasik %90’inda psikiyatrik bir hastalik oldugunu ortaya koymaktadir. Bu yazida yer alan olgularda mevcut hastaliklar tani almamis ve ilk bulgu intihar olmus olabilir. Erken taniya yonelik toplum ruh sagligi taramalari birinci basamak saglik hizmetlerinde de sunulmalidir. Anahtar Kelimeler: TUIK, toplum, ruh sagligi, intihar