اثربخشی آموزش بهداشت خواب بر کیفیت خواب، فشارخون، ضربان قلب و اکسیژن اشباع در خون سالمندان مبتلا به اختلال بیخوابی

از جمله مشکلات دوران سالمندی مشکلات کیفیت و کمیت خواب می‌باشد، خواب یکی از مهم‌ترین رفتارهای ترمیم‌کننده سلامتی می‌باشد و باعث ایجاد احساس خوب در فرد می‌گردد. هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش بهداشت خواب بر کیفیت خواب و شاخص‌های فیزیولوژی فشارخون، ضربان قلب و اکسیژن اشباع در خون سالمندان مبتلا به اختلال بی‌خوابی بود. پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. جامعه پژوهش سالمندان مبتلا به بی‌خوابی کانون جهان دیدگان شیراز در سال 1398 بودند که از میان آنها 40 نفر با احتساب شرایط ورود به پژوهش با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. سالمندان با میانگین سنی 48/70 سال که مبتلا به بی‌خوابی بودند با شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ، دستگاه فشارسنج خون و دستگاه پالس‌اکسیمتر مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت مداخله 4 جلسه 45 دقیقه‌ای آموزش بهداشت خواب بر اساس طرح اسپای، قرار گرفتند و گروه گواه آموزشی دریافت نکردند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با بسته آماری SPSS-23و روش‌های آماری تحلیل کوواریانس تک‌متغیره انجام گردید. یافته‌ها نشان دادند که آموزش بهداشت خواب منجر به بهبود کیفیت خواب، فشارخون سیستولیک و اکسیژن اشباع در خون سالمندان مبتلا به بی‌خوابی شد (05/0>P)، اما بر فشارخون دیاستولیک و ضربان قلب تاثیری نداشته است. نکته حائز اهمیت این است که اثر بخشی آموزش بهداشت خواب و پایبندی سالمندان به آن، نیازمند گذشت زمان بوده تا بتواند بر اکسیژن اشباع در خون در سه ماه بعد تاثیرگذار شود. مطالعه حاضر نشان داد که درمان بی‌خوابی با آموزش بهداشت خواب باعث بهبود کیفیت خواب و سلامت جسمی و روانی سالمندان می‌شود. ازاین‌رو، به کلیه مسئولین و دست‌اندرکاران پشتیبانی از سالمندان به ویژه حیطه‌توان‌بخشی توصیه می‌شود که از فنون بهداشت خواب به منظور حمایت از سالمندان استفاده کنند.