TRADITIONAL USAGE, PHYTOCHEMICAL COMPOSITIONS AND BIOLOGICAL ACTIVITIES OF COUSINIA CASS. GENUS

Amac: Cousinia turlerinin Turkiye’de cok sayida bulunmasi ve endemizm oraninin yuksek olmasi nedeniyle, bu derlemede, cinse dahil olan turlerin hem biyolojik etkileri hem de biyoaktif bilesikleri acisindan ele alinmasi amaclanmistir.  Gerec ve Yontem: Bu calismada literatur verilerini daha kapsamli ve ayrintili sekilde derlemek amaciyla saglik alanindaki bilimsel kaynaklari iceren veri tabanlarinda tarama yapilmistir. Elektronik aramalar PubMed, Web of Science, SciFinder, ScienceDirect, Google Akademik veri bankalarinda 1966-2019 yil araligi secilerek yapilmistir. Sonuc ve Tartisma: Gunumuzde bircok sentetik ilacin yan etki ve etkilesimlerinden dolayi cesitli hastaliklarin tedavisinde kullaniminda zorluklarin oldugu bilinmektedir. Ote yandan uygulama alaninin genisligi, terapotik etkinligi ve dusuk toksisitesi ile bitkisel ilaclar her zaman dikkat cekmekte ve uzerinde yapilan calismalar giderek artmaktadir. Cousinia cinsine dahil olan turler eskiden beri halk arasinda ulser, romatizma ve solunum yolu hastaliklarinda kullanilmaktadir. Yapilan biyolojik etki calismalari ile turlerin sitotoksik, antikanser, hipnotik, antibakteriyel etkileri kanitlanmistir. Bunun yaninda turler uzerinde yapilan fitokimyasal arastirmalar incelendiginde flavonoit, seskiterpen lakton, triterpenik ve steroit yapida bilesikler icerdigi gorulmustur. Bu calisma ile cinsin sahip oldugu genis biyolojik etki kapasitesi ve zengin fitokimyasal icerige sahip olmasina ragmen hala ulkemiz icin endemik turlerin detayli bir sekilde arastirilmadigi sonucuna varilmistir. Bu turlerin ayrintili sekilde incelenmesinin hem toplum sagligina hem de ulusal ekonomiye katkida bulunulacagi dusunulmektedir.