Şizofreni ve Metabolik Sendrom: İzlem Çalışması

Şizofreni hastalarinin sag kalim surelerinin genel nufusa gore daha kisa olmasinda Metabolik Sendrom (MetS) rol oynamaktadir. Ulkemizde ve dunyada sizofreni hastalarindaki MetS yayginligi giderek artmaktadir. Şizofreni hastalarindaki yuksek MetS yayginligi antipsikotik ilaclar, genetik, hastaligin kendisi ve yasam tarzi ile iliskilendirilmektedir. Bolumumuzde 2004-2007 yillari arasinda yapilan bir calismada sizofreni hastalarinda MetS yayginligi arastirilmis ve 10 yillik kardiyovaskuler hastalik (KVH) risk degerlendirmesi yapilmistir. Bu calismada sozu gecen calismaya ait orneklemde MetS yayginliginin kesitsel olarak incelenmesi, MetS yayginligindaki degisim, bununla iliskili yordayicilarin degerlendirilmesi, ilk calismadaki KVH risk oranlarinin simdiki durumla karsilastirilmasi amaclanmistir. Hacettepe Universitesi Tip Fakultesi Ruh Sagligi ve Hastaliklari Anabilim Dali Poliklinigi'nde ilk calismaya katilan, sizofreni tanisi konulmus 319 hasta bu arastirmanin kapsamina alinmistir. Sosyodemografik ve klinik bilgiler toplanmistir. Bedensel olcumleri ile birlikte metabolik degiskenleri iceren laboratuvar tetkikleri yapilmistir. Hastalar Pozitif ve Negatif Sendrom Olcegi (PANSS), Klinik Arastirmalar Komitesi Yan Etki Degerlendirme Olcegi (UKU), Uluslararasi Fiziksel Aktivite Anketi (International Physical Activity Questionnaire: IPAQ), 24 Saatlik Besin Tuketim Yontemi ve Beslenme Bilgi Sistemleri Paket Programi (BEBIS, versiyon 6.1) ile degerlendirilmistir. Gruplar arasindaki farklilik ki kare testi ve Mann Whitney U testi ile incelenmistir. Ikiden fazla bagimsiz grubun karsilastirilmasinda tek yonlu varyans analizi ya da Kruskal Wallis testi kullanilmistir. Metabolik Sendrom varligindaki degisimin anlamli olup olmadigi McNemar testi ile gosterilmistir. Ilk calismadaki 149 hasta calisma kapsaminda degerlendirilmis, 18 hastanin oldugu ogrenilmis, 19 hasta calismaya katilmayi kabul etmemistir. Yuz otuz uc hastaya ulasilamamistir. Kesitsel incelemede MetS yayginliklari ATPIII, ATPIIIA ve IDF icin sirasiyla %44,3, %53, %55,7 bulunmustur. Metabolik Sendrom saptanan hastalarin psikiyatrik yatis suresinin kisa, UKU toplam yan etki puanlarinin yuksek; gunluk seker, kolesterol, coklu doymamis yag asidi (CDYA) ve omega-3 yag asidi aliminin yuksek oldugu saptanmistir. Sekiz yillik izlem bulgularina gore ATPIII, IIIA ve IDF olcutlerine gore MetS yayginliklarinda sirasiyla %35,6'a karsilik %44,3; %38,9'a karsilik %53 ve %43,6'a karsilik %55,7 seklinde artis bulunmustur. Yeni MetS tanisi konan hastalarda gunluk seker ve CDYA aliminin yuksek oldugu saptanmistir. Olum oranlari incelendiginde izlemde olum oraninin %9,67 oldugu, bu olumlerin %33,33'unun dogrudan kardiyovaskuler nedenlere bagli oldugu, bu orana nedeni bilinmeyen olumler eklendiginde %72,22'nin olasi kardiyovaskuler nedenlere bagli oldugu gorulmustur. Sonuc olarak sizofreni hastalarinda MetS yayginligi artmaktadir. Calismamizda bu artisin sosyodemografik ve klinik ozellikler, psikopatoloji siddeti, antipsikotik tedavi ozellikleri ile iliskilisi gosterilememistir. Beslenme ozellikleri gibi klinik ya da psikiyatrik tedavi disi nedenlerin bu artista rol oynayabilecegi dusunulmustur. Olum oranlarina bakildiginda da KVH nedenli olumlerin cogunlugu olusturdugu gorulmustur.