Plasebo Etkinin Nörobiyolojisi Neurobiology of Placebo Effect

OZET Plasebo, tedavi edilen duruma yonelik ozguletkisi olmayan madde ya da yon- tem olarak tanimlanmistir. Plasebo, hosnutluk durumuna yol acmakta, tipki bir ilacin etkisi gibi vucuttaki yolaklar araciligiyla etkisini gostermektedir. Norogoruntuleme yontemlerinin gelismesi ile plasebonun beyin aktivasyonu, norotransmitterler ve hormonlar uzerinde cesitli degisiklikler olusturdugu gozlenmistir. Plasebo cevabinin olusmasinda dopamin, serotonin, opioid sistemlerinin etkisi, plasebo etkisinin beklenti sureci ve odul dongusu ile iliskisi, farmakolojik ajanlarin etki ettigi beyindeki bazi ozgul merkezlerin plasebo cevabi sirasindaki rolu calismalarda gosterilmistir. Plasebo etkisi ile hipnozun etkisi arasinda da benzerlikler vardir ve hem plasebo hem de hipnoz yanitinda iyilesme beklentisi telkin fenomeni ile yakindan iliskilidir. Telkin ve beklenti modelleri ile iliskili olarak hem hipnoz hem de plasebo uygulanimi sonrasi beyinde benzer degisiklikler olusmasi ilgi cekmektedir. Beyindeki norokimyasal yolaklar izole olarak degil bircok ortak mekanizmalarla fonksi- yonel etki olusturmaktadir. Bu nedenle plasebo yanitinda tum bu mekanizma- lar birbirleriyle iliskili olarak gorev alabilirler. Her ne kadar bircok faktorun etkisi oldugu goz onunde bulundurulsa da; plasebonun etkisini anlamanin ve beyinde yaptigi degisiklikleri goruntuleyebilmenin, psikolojik faktorlerin hastaliklarin olusumunda ve tedavisindeki rollerini aydinlatmada onemli yeri vardir. Anahtar Sozcukler: Plasebo etkisi, norobiyoloji, beklenti ve odul modelleri. ABSTRACT Placebo is defined as a substance or method that has no specific effect on the condition being treated. Placebo leads to the state of contentment and shows its effects just like a drug by the pathways in the body. Various changes formed by plasebo on the brain activation, neurotransmitters and hormones have been observed with the development of neuroimaging methods. The effects of dopamine, serotonin, and opioid systems in the formation of the placebo response; the relationship between placebo effect, reward cycle and