TÜRKİYE’DE İŞSİZLİĞİN SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: AMPİRİK BİR ANALİZ

Issizligin saglik uzerindeki olumsuz etkileri bilinmesine ragmen bunlarin boyutlari arastirmacilar tarafindan tam olarak ortaya konulamamaktadir. Temel sorun, saglikli isgucu arzi ve issizlik ile saglik arasindaki karsilikli etkilesimde sosyal faktorlerin etkili olmasindan kaynaklaniyor olabilir. Sosyal sinif, yoksulluk, yas, gelir duzeyi ve konut farkliliklari sosyal faktorler olarak siralanabilir. Sosyal faktorler, issizlik ve saglik arasindaki iliskiyi dolayli olarak etkilerken issizlik ve saglik karsilikli olarak birbirlerini dogrudan etkilemektedirler. Islerini kaybedenlerin bir takim saglik sorunlarinin ortaya cikmasi (depresyon, kaygi, intihar, akciger kanserine bagli olumler, yetersiz beslenme, saglik hizmetlerine erisememe) kacinilmaz iken sagliksiz isgucunun de ekonomik buyume uzerinde olumsuz etkilerinin olmasi muhtemeldir. Bu calismada, Turkiye icin 1988-2018 donemine ait issizlik ve saglik verilerinden yararlanilmistir ve zaman serisi analizi yapilmistir. Sagligi temsilen dogusta yasam beklentisi, finansal gelismeyi temsilen yurt ici kredilerin GSYIH icindeki payi, enflasyonu temsilen TUFE ve ekonomik buyumeyi temsilen GSYIH ve issizligi temsilen toplam isgucu icerisindeki issizlik orani alinmistir. Calismadan elde edilen sonuclar soyledir: uzun donemde issizlik, finansal gelisme ve enflasyondan dogusta yasam beklentisine tek yonlu nedensellik iliskisi tespit edilmistir. Ayrica uzun donemde ekonomik buyume ile saglik arasinda karsilikli nedensellige rastlanmistir. Kisa donemde ise ekonomik buyumeden sagliga ve sagliktan finansal gelismeye dogru tek yonlu nedensellikler soz konusudur. Bu sonuclar uzun donemde issizligin sagligin onemli bir nedeni oldugunu kanitlar niteliktedir. Buradan hareketle politika yapicilara issizligin azaltilmasina ek olarak issiz kalanlarin ekonomik, sosyal ve saglik bakimindan desteklenmesi tavsiye edilmektedir.