بررسی ونقد تبیین انتقال معانی تضمین نحوی توسط ابن عاشور ومشهدی قمی

تضمین نحوی یکی از صنایع ادبی است که شناخت و کاربست دقیق آن می‌تواند در انتقال بهتر معانی آیات کمک کند، علماء معتقدند که در تضمین نوعی توسعه معنایی وجود دارد، بدین معنی که هر چند در تضمین، یک فعل محذوف و فعل دیگر مذکور است، اما معنای هر دو فعل در تفسیر آیه ملاک قرار می‌گیرد، لذا بی‌توجهی به این نکات، موجب عدم انتقال درست معانی نهفته در تضمین می‌گردد. نگارنده در تحقیق حاضر درصدد است تا با انتخاب نمونه هایی، جایگاه تضمین و همچنین نحوه انتقال معانی نهفته در تضمین را نزد ابن‌عاشور و مشهدی‌قمی مورد نقد و بررسی قراردهد. هر دو مفسر دارای سبک متفاوتی هستند، سبک ابن‎عاشوردر تفسیر التحریر و التنویر بیشتر ادبی و بلاغی است اما سبک مشهدی‌قمی در کنز الدقائق در کنار توجه به مسائل ادبی بیشتر مبتنی بر روایت است. هدف نگارنده از تحقیق حاضر تأکید بر اهمیت و جایگاه تضمین نحوی در تفسیر آیات است. رویکرد تحقیق حاضر مؤلف‌محور و به شیوه تحلیلی و تطبیقی است، بدین منظور نویسنده بعد از مفهوم‌شناسی تضمین از دو منظر لغوی و اصطلاحی با استفاده از منابع معتبر واژه‌شناسی و تفسیری، به نقد و بررسی تضمین نحوی نزد دو مفسر فوق پرداخته است. در نهایت روشن گردید با اینکه تضمین نحوی نزد ابن‌عاشور در مقایسه با مشهدی‌قمی جایگاه ویژه‌ای دارد و بیشتر به آن پرداخته است، اما گاهی تضمین را با مباحث نحوی و بلاغی دیگر آمیخته است و نیز روشن گردید هر دو مفسر به ندرت در انتقال بلاغت و معانی تضمین موفق بوده‌اند