برآورد خطر و تحرک عناصر کادمیوم، سرب، مس، و روی در رسوبات تالاب انزلی با تاکید بر تفکیک ژئوشیمیایی فلزات سنگین

رسوبات مهم‌ترین دریافت کننده و مخزنی برای عناصر سنگین در سیستم‌های آبی هستند. تعیین بخش‌های ژئو‌شیمیایی فلزات وابسته به رسوبات، گامی مهم در پیش‌بینی سرنوشت نهایی، دسترسی زیستی و میزان سمیت آنها می باشد. در پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت آلودگی و اهمیت مدیریت آن در تالاب انزلی، منشا غلظت فلزات Cu, Pb, Zn و Cd در رسوبات سطحی آن، مورد مطالعه قرار گرفت.مواد و روش‌ها: جهت تعیین غلظت کل فلزات از روش تیزاب سلطانی و جهت آنالیز غلظت آن‌ها در بخش‌های ژئوشیمیایی از روش استخراج پی در پی استفاده شد و در نهایت مقادیر غلظت فلزات توسط دستگاه جذب اتمی کوره گرافیتی و شعله اندازه-گیری گردید.یافته‌ها: نتایج تحلیل رسوبات برای فلزات مس، سرب، روی و کادمیوم نشان داد که بخش پایدار نسبت به غلظت کل به ترتیب 3/84، 7/5، 1/81 و 9/40 درصد را به خود اختصاص داده که حاکی از غالب بودن منشأ طبیعی فلزات مس و روی و نشانگر نقش عمده‌ی منابع انسانی در ایجاد آلودگی ناشی فلزات سرب و کادمیوم در رسوبات منطقه می‌باشد. نتایج مقایسه با راهنماهای مختلف نشان داد فلز سرب که از حداکثر مقادیر اعلام شده‌ی کلیه‌ی راهنماها بالاتر بوده و در سایر موارد عناصر مورد نظر در وضعیت بینابین حداقل و حداکثر قرار دارند. نتایج قانون برآورد خطر نشان داد، فلز کادمیوم در تالاب انزلی بیشترین دسترسی بیولوژیکی را دارد. در نهایت شاخص mERM-Q، ایستگاه‌‌های دو، چهار و یک را بعنوان مکان‌هایی با الویت متوسط- بالای آلودگی مطرح نمود که نتایج محاسبه فاکتور GCF نیز موید آن می‌باشد.