بررسی تغییرات کمّی و کیفی ترکیبهای اسانس کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) در مراحل مختلف فنولوژی

شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.229.106.2.1576.32 کلپوره (Teucrium polium L. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسه‌زارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب‌غربی آسیا ازجمله ایران می‌روید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتی‌اکسیدانی و کاهش‌دهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این خواص درمانی به‌دلیل وجود ترکیب‌های شیمیایی متعدد در اسانس حاصل از آن است. برداشت گیاه در مراحل مختلف فنولوژی تأثیر زیادی بر میزان ترکیب‌های اسانس این گونه دارد. در این تحقیق تغییرات کمی و کیفی اسانس کلپوره در طول فصل رویش در منطقه چشمه انجیر استان فارس و در سه مرحله فنولوژی (اوج رویشی، اول گلدهی و اوج گلدهی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌ها توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس در مرحله اوج رویشی، کاریوفیلن اکسید (12.1%)، آلفا-پینن (11.8%)، جرماکرن D (9.1%)، میرسن (8.5%)، لیمونن (7.2%)، بتا-پینن (6.7%)، بی‌سیکلوجرماکرن (6.6%)، ترانس-کاریوفیلن (4.6%) و آلفا-بیسابولول اکسید-بی (3.4%) با بازده اسانس 0.9%، در مرحله اول گلدهی، جرماکرن D (26.6%)، بی‌سیکلوجرماکرن (18.3%)، ترانس-بتا-اوسیمن (8.9%)، میرسن (7.8%)، اسپاتولنول (6.0%)، لیمونن (5.3%)، آلفا-پینن (3.6%) و بتا-پینن (2.6%) با بازده اسانس 0.3%، و در مرحله اوج گلدهی، آلفا-پینن (25.8%)، میرسن (12.5%)، جرماکرن D (11.8%)، بتا-پینن (11.7%)، لیمونن (8.5%)، اسپاتولنول (4.6%) و بی‌سیکلوجرماکرن (7.2%) با بازده اسانس 0.2% بودند.