DİYARBAKIR İLİ KAYAPINAR İLÇESİ ÖZEL EĞİTİM VE REHABİLİTASYON MERKEZLERİNDE ÇALIŞAN MESLEK ELEMANLARININ ÖZELLİKLERİ VE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ

Amac: Ulkemizde 2400 den fazla ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde 24 000’i askin ogretmen 400 000 engelliye hizmet vermektedir. Engelli cocuklarla daha fazla yakin calisan ozel egitim ogretmenlerin diger ogretmenlerle kiyasla tukenmislige daha fazla yatkinlik gostermektedirler. Bu calismanin amaci ozel egitim ve rehabilitasyon merkezinde (OERM) calisanlarin (ogretmen, fizyoterapist, psikolojik danismanlik ve rehberlik uzmani, psikolog, uzman ogretici) demografik ve mesleki ozelliklerine gore tukenmislik duzeylerini incelemektir. Gerec ve yontem: Arastirma, kesitsel tanimlayicidir. Haziran – Eylul 2018 tarihlerinde yurutulmustur. Diyarbakir ili Kayapinar Ilcesi’ndeki, 42 OERM’de gorev yapmakta olan tum bireyler (410 kisi) arastirmanin evrenini olusturmustur. Tum bireylere ulasmak hedeflenmis ancak calisma 351 kisi (%85,6) tamamlanmistir. Sosyo-demografik, mesleki bilgi ve calisma ortamina iliskin bilgi iceren ve arastirmaci tarafindan hazirlanmis kisisel bilgi formu ile Maslach Tukenmislik Olcegi (MTO) formu yuz yuze anket yoluyla uygulanmistir. Calismaya katilmayi kabul edenlerden gonullu onam formu ve Dicle Universitesi Tip Fakultesi Girisimsel Olmayan Klinik Arastirmalar Etik Kurulu’ndan onay, Il Milli Egitim Mudurlugunden gerekli izin alindi. Arastirma kapsaminda toplanan veriler spss programi araciligi ile degerlendirildi. Istatistiksel olarak T testi, ANOVA post-hocTukey kullanildi. Bagimli degiskenler: MTO alt bilesenlerinin [duygusal tukenme (DT), duyarsizlasma (D), kisisel basari (KB)] puan ortalamalari. Bagimsiz degiskenler:  Cinsiyet, yas, medeni durumu,  calisma yili, ogrenim durumu, kurumdaki gorevi, haftalik ortalama ders saati, calismayi isteyerek secme durumu, ailelerinin asiri beklenti durumu, is arkadaslarindan destek gorme durumu, ustlerinden takdir gorme durumu, ucretten memnuniyet durumlaridir. Bulgular : Katilimcilarin %52.4’u kadin, %67.2’i bekâr, %64.4’u 30 yasin altinda ve yas ortalamasi 29.9±7.9 idi. %95.2’si lisans mezunu, %52.4’u ogretmen, %24.2’si fizyoterapist ve %23.4’unu diger calisanlardi. Duygusal tukenme puan ortalamasi 13.8±7.0, duyarsizlasma puan ortalamasi 3.8±3.1 ve kisisel basari puan ortalamasi 8.9±4.1’dur. Arastirmada ozel egitimde calismayi kendi istegiyle secme, is arkadaslarindan destek gormek, ustlerinden takdir gormek, meslegindeki verim duzeyi, engelli bireylerin ailelerinin asiri beklentileri gibi faktorlerin tukenmislik duzeyini etkiledigi bulunmustur (p <.05). Sonuc: (OERM) calisanlarinda orta duzeyde duygusal tukenme, dusuk duzeyde duyarsizlasma ve dusuk duzeyde kisisel basarisizlik oldugu saptanmistir. Ozel egitimde kendi istegiyle calismayanlar, ailelerin asiri beklenti icinde oldugunu ve mesleginde verimsiz oldugunu dusunenler daha cok tukenmislik yasarken; is arkadaslarindan destek gorenlerle, ustlerinden takdir gorenler daha az tukenmislik yasamistir. Anahtar Sozcukler: Tukenmislik, Engellilik, OzelEgitim, Rehabilitasyon