بررسی حکمی و موضوعی نجش در فقه مقارن و حقوق موضوعه

نجش از جمله روش‌های ناروا در تبلیغ جنس مورد معامله است. بنابر نظر مشهور فقهای مذاهب اسلامی، نجش عبارت است از اینکه فردى، بدون قصد خرید، قیمت بالایى را براى جنس عرضه شده پیشنهاد ‌کند تا مشتری شنیده، آن را با قیمت بیشتر بخرد. برخی فقها نوع دومی برای نجش معرفی نموده‌اند: مدح کالا به آنچه در آن نیست، بدون قصد خرید و برای جلب مشتری. با توجه به تعاریف فوق، میتوان برخی دلالی‌ها، مزایده‌ها و نیز تبلیغ از طریق رسانه را که معمولا کالای عرضه شده به عنوان بهترین جنس تلقی می شود، از مصادیق نجش برشمرد. در رابطه با احکام تکلیفی، وضعی و نیز خیار در معامله بر اساس نجش اختلاف است. با بررسی و تحلیل ادله‌ی فقها میتوان گفت که نجش حرام، اما معامله صحیح است. برخلاف نظر اکثر فقها، در نوع اول نجش، خیاری برای مشتری نیست و در نوع دوم، مشتری خیار تدلیس دارد. در حقوق موضوعه، به مسأله نجش تصریح نشده، لیکن با بررسی مواد مربوط به خیارات عیب، تدلیس و غبن و پیشنهاد نگارندگان بر تحدید دایره‌ی ماده 238 قانون مدنی در معنای تدلیس، میتوان خیار مشتری در نوع اول نجش را منتفی دانسته، در نوع دوم خیار تدلیس را استفاده نمود.