ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپهای سیب ایران با استفاده از نشانگر RAPD

جمع­آوری و ارزیابی ژرم­پلاسم­ها در برنامه­های اصلاحی درختان میوه دارای نقش اساسی است. نشانگرهای مولکولی متفاوتی برای این نوع ارزیابی­ها به­کار برده شده­اند که مارکر RAPD جزء مارکرهای پرکاربرد در مورد شناسایی ژنوتیپ­ها و ارقام گوناگون سیب می­باشد. در این پژوهش تنوع ژنتیکی 23 ژنوتیپ بومی ایران (از سه منطقه آذربایجان، البرز مرکزی و زاگرس مرکزی) و رقم تجاری گرانی­اسمیت به عنوان شاهد توسط 11 آغازگر RAPD سری TIB MOLBIOL بررسی شد. تعداد متوسط  نوار به‎ازای هر آغازگر 27/10 بود. تجزیه و تحلیل داده­ها با نرم­افزار NTSYS با کاربرد ضریب تشابه DICE برای تعیین میزان تشابه انجام شد و دندروگرام به‎وسیله الگوریتم UPGMA رسم گردید. در حالت کلی، نتایج داده­های مولکولی، نمونه­های هر منطقه را به­طور جداگانه­ای از سایر مناطق  جدا کرد. البته برخی نمونه­های مناطق در خوشه­های منطقه­ای جز منطقه خود قرار گرفتند که این موضوع می­تواند به دلیل انتقال ژنوتیپ­ها بین مناطق در زمان گذشته باشد. میزان چند شکلی به­دست آمده در این پژوهش بالا بود (62/68 درصد). بر اساس داده­های مولکولی، دامنه شباهت بین نمونه­ها از 378/0 تا 723/0 متغیر بود. با توجه به نتایج به­دست آمده می­توان گفت که تنوع ژنتیکی بالایی در ژنوتیپ‏های سیب مناطق مختلف وجود دارد، ولی تفاوت درون منطقه‎ای جزئی بود. به­طور کلی، بررسی تنوع ژنتیکی نشان داد که مارکر RAPD می­تواند در شناسایی نواحی چند شکلی و تخمین فاصله ژنتیکی و مدیریت ژرم­پلاسم ژنوتیپ­ها و ارقام سیب مفید باشد.