بررسی اجمالی عنکبوتیان و عنکبوتی شناسی در ایران

در این مقاله، مروری بر عنکبوتیان (Arachnida) و مطالعات انجام شده روی آنها در ایران ارایه شده است. با در نظر نگرفتن اشعار، سازه های بشری باقی مانده از 5000 سال پیش و مشاهدات پزشکی بدوی از حداقل 2000 سال پیش، اولین مشاهدات تاکسونومیک از عنکبوتیان در ایران در سال 1807 منتشر شده و به عقرب ها اشاره دارد. به خاطر اهمیت اقتصادی و پزشکی/دامپزشکی خود، بالاراسته های انگل شکلان (Parasitiformes) و کنه شکلان (Acariformes) در ایران بیشترین میزان توجه را در میان کل عنکبوتیان دریافت کرده اند. از این گروه، بیش از 1733 گونه از ایران گزارش شده است، که به چهار راسته تعلق دارند: Ixodida، Mesostigmata، Sarcoptiformes و Trombidiformes. اولین کنه از راسته Ixodida از ایران در سال 1818 توصیف شد. اولین گونه های هیره توصیف شده از ایران به راسته Mesostigmata تعلق داشتند. با اینکه مشخص نیست که اولین گونه راسته Sarcoptiformes که از ایران معرفی شده کدام گونه است، اما اولین گونه ایرانی از زیرراسته Oribatida در سال 1984 توصیف شد که به احتمال قوی اولین گونه ایرانی از این راسته نیز می باشد. نهایتا، اولین گونه های ایرانی توصیف شده از راسته Trombidiformes در سال 1995 معرفی شدند. در مقام دوم، مطالعات صورت گرفته بر عنکبوت ها (Araneae) قرار داشته، که اولین گونه ایرانی آنها در سال 1874 معرفی شد؛ تاکنون حضور حدودا 764 گونه از این راسته در ایران شناسایی شده است. از راسته عقرب ها (Scorpiones) 68 گونه از ایران شناسایی شده است، که با در نظر داشتن میزان تنوع جهانی آنها، این راسته در قیاس با کنه سانان و عنکبوت ها در ایران به مراتب بهتر مطالعه شده است. اولین گونه از راسته رتیل ها (Solifugae) از ایران در سال 1895 توصیف شد؛ در حال حاضر 67 گونه از این راسته از ایران شناخته شده است. راسته های شبه عقرب ها (Pseudoscorpiones) و درازپایان (Opiliones) به ترتیب 65 و 22 گونه گزارش شده از ایران را شامل شده، و نهایتا راسته عنکبوت های شلاقی یا تاژک پایان (Amblypygi)، که تنها یک گونه ایرانی توصیف شده در سال 2018 را در بر می گیرد.