Evde Yaşayan Yaşlılarda Sosyal Katılımı Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

Amac: Calismamiz evde yasayan saglikli yaslilarda sosyal katilim ile sosyodemografik ozellikler, kognitif duzey, depresyon durumu, fonksiyonel duzey ve yasam kalitesi arasindaki iliskinin incelenmesi amaciyla planlanmistir. Gerec ve yontem: Bu calismaya evde yasayan 113 yasli katilmistir. Yaslilarin demografik verileri olusturulan sosyodemografik forma kaydedilmistir. Sosyal katilim duzeyinin belirlenmesi icin Bos Zaman Aktiviteleri Degerlendirme Olcegi kullanilmistir. Kognitif duzeyin degerlendirilmesi icin Hodkinson Mental Test, depresyonun durumunun degerlendirilmesi icin ise Yesavage’in Geriatrik Depresyon Skalasinin Kisa Formu kullanilmistir. Yaslilarin fonksiyonel duzeyleri Lawton ve Brody’nin Yardimci Gunluk Yasam Aktiviteleri Skalasi (EGYA) ile Katz’in Gunluk Yasam Aktiviteleri Olcegi (GYA) ile degerlendirilmistir. Yasam kalitesinin degerlendirilmesinde Dunya Saglik Orgutu tarafindan hazirlanmis olan Yaslilar icin Yasam Kalitesi Olcegi (WHOQL-OLD.TR) kullanilmistir.Sonuclar: Calismaya alinan yaslilarin yas ortalamalari 71,4 ± 5,9 yildir. Bu calismanin sonunda kadinlarda rekreasyonel aktivitelere katilim orani yuksek bulunurken; erkeklerde ise entellektuel aktivitelere katilim orani yuksek bulunmustur. Genc yaslilarda, buyuksehir veya sehirde yasayanlarda, evli olup esi ile birlikte yasayanlarda, apartman dairesinde yasayanlarda, egitim duzeyi iyi olanlarda, emeklilikte, gelir duzeyi yuksek olanlarda, yurume yardimcisi (YY) ve kendine yardim aleti (KYA) kullanmayanlarda, komsusu ile hergun gorusenlerde sosyal katilimin arttigi sonucuna ulasilmistir (p<0.05). GYA’da ve EGYA’da bagimsizlik duzeyinin artmasi, iyi bir kognitif duzey, dusuk depresyon duzeyi ve iyi bir yasam kalitesi duzeyi ile sosyal katilimin da arttigi bulunmustur (p<0.05).Tartisma: Bu calismadan elde edilen sonuclar, evde yasayan yaslilarin sosyodemografik ozelliklerinin yasam kalitesi ve sosyal katilim duzeyleri ile olan iliskisine dair verileri desteklemektedir. Bununla birlikte, bu calismaya ait veriler; aktivite deneyiminin yaslinin yasamina kattigi anlam dikkate alindiginda, is ve ugrasi tedavisi uygulamalarinda, ev ici ve disinda fiziksel ve mental sureclere katki saglayici nitelikteki bireysel ve grup calismalarinin planlanmasinda yol gosterici niteliktedir