Waarom brengt de kiezer (g)een voorkeurstem uit? Inzichten uit de Belgische lokale verkiezingen van 2018

Het uitbrengen van een voorkeurstem geldt als een van de typische kenmerken van lokale verkiezingen in Belgie (Ackaert, 1996; Wauters et al., 2010; Marien et al., 2015). Dit kenmerk spoort met enkele basiskenmerken van de lokale politiek op zich, zoals het frequente en informele contact tussen burgers en lokale politici (Plees, 2005), de notie van het lokale niveau als basisdemocratie met een hoger potentieel voor burgerparticipatie en beleid dat op lokale behoeften is afgestemd (Steyvers, 2010), of het grotere vertrouwen dat burgers in dit bestuursniveau stellen (Van Roosbroeck & Van de Walle, 2006). In dit hoofdstuk willen we onze kennis van dit fenomeen verder vergroten door de voorkeurstemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 te onderzoeken. Meer specifiek bestuderen we het gebruik van de voorkeurstem in het algemeen en de bijhorende stemmotieven van burgers in het bijzonder op kandidatenniveau. De stemmotieven delen we op in de drie belangrijkste clusters die in de literatuur voorkomen: persoonlijkheid, competentie en bekendheid. Daarnaast verfijnen we ons inzicht in dit proces door te beoordelen hoe kiezers bekend werden met de kandidaat waarvoor ze een voorkeurstem uitbrachten en door te onderzoeken welke factoren samenhangen met het gebruik en de motieven van voorkeurstemmen.