نقش پلیس در تعارض میان رعایت حقوق شهروندی با قاعدۀ نهی از منکر

یکی از واجبات مورد تأکید در اسلام، قاعدۀ نهی از منکر است که به عنوان یکی از فرایض بزرگ الهی شمرده می‌شود. از سوی دیگر، یکی از بارزترین مصداق‌های حقوق شهروندی، حریم خصوصی است که لزوم رعایت آن از موضوعات با اهمیت در قرآن و سنت اسلامی است و در آیات و احادیث متعدد بر وجوب احترام به آن امر شده است. امروزه پلیس مهم‌ترین نهاد رسمی اجرای نهی از منکر در جوامع مختلف است. در این میان، گاهی اجرای این فریضه توسط پلیس، مستلزم نادیده گرفتن وجوب احترام به حریم خصوصی شهروندان خواهد بود. گرچه، نهی از منکر قاعده‌ای فراگیر است؛ لیکن مسئولیت ذاتی پلیس نسبت به جمع قاعدۀ نهی از منکر و رعایت حقوق شهروندی امری بدیهی و غیرقابل انکار است. از این رو، تبیین و بررسی مناسبات میان این دو امر براساس آیات قرآن و روایات و همچنین ادلۀ موافقان و مخالفان ضروری می‌کند. روش انجام پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی، از نظر هدف، کاربردی و شیوۀ اجرا و گردآوری اطلاعات، اسنادی است. در این راستا، آیات و روایات مرتبط، همچنین ادلۀ موافقان و مخالفان «جواز ورود به حریم خصوصی افراد شهروندان با هدف نهی از منکر» با روش مطالعۀ تطبیقی، جمع‌آوری و تفسیر شده است. یافته‌ها و بررسی آیات و روایات موجود در خصوص این دو موضوع و تبیین ادلۀ موافقان و مخالفان نشان می‌دهد که در صورت تعارض میان نهی از منکر با حرمت ورود به حریم خصوصی افراد براساس دیدگاه غالب، تقدم رعایت حریم خصوصی بر نهی از منکر است و تنها به صورت استثنائی و به دلیل وجود مصلحت بزرگی همچون «حفظ نظام و اسلام» است که می‌توان در حد ضرورت و با رعایت شرایط و مراتب امر به معروف و نهی از منکر، اقدام به ورود به حریم خصوصی شهروندان کرد.