بررسی تأثیرکم آبیاری بر عملکرد، خصوصیات کیفی و شاخص بهرهوری مصرف آب 3 رقم سویا در دشت مغان

کم­­آبی اصلی­ترین عامل محدود کننده رشد گیاهان است، به‌طوری‌که حصول عملکرد مطلوب در شرایط کم‌آبیاری مستلزم انتخاب رقم مناسب با توجه به شرایط هر منطقه می‌باشد. براین­اساس آزمایشی به­صورت کرت‌های خرد شده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در دشت­مغان در سال­های 1394 و 1395 بر روی گیاه سویا اجرا شد. تیمارها شامل 4 سطح آبیاری IR1 (شاهد)، IR2 (80 درصد نیاز­آبی)، IR3 (70 درصد نیاز­آبی) و IR4 (50 درصد نیاز­آبی) به­عنوان عامل اصلی و ارقام زودرس سویا (Cul1:­ ویلیامز، Cul2:­M9و Cul3:­­زان) به­عنوان عامل‌ فرعی بودند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده‌ها نشان دادند که کم‌آبیاری در تمامی سطوح موجب کاهش عملکرد و اجزای آن، درصد روغن­دانه و بهره­وری آب مصرفی در تمامی ارقام شد. به‌طوری‌که بالاترین میزان آن‌ها (عملکرد 4000 کیلوگرم در هکتار، تعداد غلاف در هر بوته 33/127، تعداد دانه در هر بوته 240، وزن هزاردانه 340 گرم، بیوماس 8900 کیلوگرم در هکتار، درصد پروتئین­دانه 3/25، بهره­وری مصرف آب بر اساس عملکرد دانه 95/0 کیلوگرم­ بر متر مکعب و بهره­وری مصرف آب بر اساس روغن­دانه 23/0 کیلوگرم­ بر­ متر ­مکعب) در تیمار IR1 مربوط به رقم ویلیامز و پایین‌ترین مقادیر آن‌ها در تیمارهای IR3 و IR4 مربوط به رقم زان بود. همچنین پایین‌ترین درصد پروتئین­دانه در تیمار آبیاری نرمال در رقم ویلیامز و بالاترین آن در رقم M9 در تیمار IR4 به دست آمد. بنابراین بر اساس نتایج تحقیق، در دشت­مغان رقم ویلیامز برترین رقم ­(از نظر تمامی صفات مورد بررسی به­ویژه بهره­وری آب مصرفی) در شرایط کم‌آبیاری و آبیاری نرمال؛ رقم زان و M9 حساس­ترین رقم­ها به کم‌آبیاری بودند.