Dünyada ve Türkiye’de Manda Yetiştiriciliğinin Durumu ve Geleceği

Bu calismada, dunyada ve Turkiye’de manda yetistiriciliginin cesitli gostergeler bakimindan degerlendirilmesi ve gelecegine iliskin bazi ongorulerde bulunulmasi amaclanmistir. Son yillarda organik hayvansal uretime yonelik egilimler hâlihazirda geleneksel uretim yapilarini koruyan hayvancilik kollarini yeniden onemli kilmaktadir. Manda yetistiriciliginin de, hayvanciliktaki yeni egilimler dikkate alindiginda, oldukca onemli bir hayvancilik kolu olup bu yondeki taleplerin karsilanmasina katki sunmasi beklenmektedir. Dunyada ve Turkiye’de manda yetistiriciliginin cogunlukla geleneksel uretim sistemlerinin devam ettirildigi Asya kitasinda varlik gostermesi donusturulme ihtiyacini gerektirmektedir. Nitekim bazi Avrupa ulkelerinde manda yetistiriciliginde daha modern yaklasimlarin benimsenmeye baslandigi gozlenmekte ve bu yetistirme kolunun endustriyel boyutlarinin guclendirilmeye calisildigi anlasilmaktadir. Turkiye’de ise manda yetistiriciligi, son yillara kadar basta manda varliginda gorulen dramatik dususler olmak uzere yetistirme ozellikleri, saglik koruma, manda urunlerinin uretilmesi ve pazarlanmasi noktasindaki eksikliklerle temayuz etmektedir. Sonuc olarak hem dunyada hem de ulkemizde manda yetistiriciligi temelde geleneksel bir uretim sistemiyle karakterize olmakla birlikte bazi Avrupa ulkelerinde bu yetistirme kolundaki iyilestirmeler ve gelismelerin onemli oldugu gorulmektedir. Basta manda islahi calismalari olmak uzere besleme, suru yonetimi, saglik koruma ve manda urunlerine donuk bir bilincin olusturulmasi, etkili orgutlenme kanallarina yer verilmesi ve bazi hayvansal urunler bakimindan alternatif bir hayvansal uretim kolu olarak bakilmasina ihtiyac duyulmaktadir.