رهیافتی به الگوی تربیت فکر در قرآن کریم

یکی از رسالتهای قرآن کریم، تربیت فکر در انسانهاست. آنچه از این نظر در قرآن حائز اهمیت بسیار است، از یک سو به کار بردن تفکر صحیح است و از سوی دیگر، هدایت بشر بوسیله این نیروی درونی است. تربیت فکر فرآیندی ‌است که انسان را به چگونه فکر کردن و بکار گیری آن تا رسیدن به نتیجه مطلوب؛ رهنمون می کند. در یک نگاه کلی به ظاهر قرآن، خداوند در بیش از471 مرتبه مشتقات تفکر همچون بصیرت، نظر، تذکر، تعقل، تدبر و 18 مرتبه با کلمه تفکر، سخن گفته است. پژوهش پیش رو با روش تحقیق استنتاجی، روش استدلال محور بر پایه آرایه بندی قضایا، در قالب قضایای مقدم و مؤخر می باشد. قرآن در فرایند تفکر، از بسترهای موجود، بهره می گیرد و با تقویت این قوه، انسان را از محسوسات به معقولات هدایت می کند و زمینه حرکت کمالی وی را فراهم می کند. انسان با تفکر از طریق روش برهان به یقین یک حقیقت واحد را دریافت می کند و متوجه می شود که تمام نظام هستی به علت العلل نیاز دارد. در این نگاه هر وجودی، به اعتبار ظهور و تجلی حق، امری واقعی و مرتبط به حق می شود. چنانکه از سوی ذات حق که فیاض مطلق است، فیض وجود ساری می شود و هر موجودی که دارای شوقی است، کمالات خود را حفظ می کند و برای تحصیل کمالات عالی حرکت می نماید.