İyonize Radyasyonun Karaciğer ve Böbrek Dokusu Üzerine Etkisi

Kanser tedavisinde kullanilan radyasyon uygulamalarinin onemli komplikasyonlari arasinda radyasyona bagli karaciger ve bobrek toksisitesi bulunur. Doku ve/veya organlarda sekillenen radyasyon hasari, alinan radyasyon dozu-na baglidir. Bu calisma ile farkli dozlarda verilen iyonize radyasyonun (IR) sican karaciger ve bobrek dokusu uzerine olasi toksik etkilerinin degerlendirilmesi amaclandi. Calismada, 40 adet disi Wistar albino cinsi sican rastgele 4 gruba ayrildi. Gruplar; kontrol grubu, 1Gy radyasyon grubu, 5Gy radyasyon grubu ve 10Gy radyasyon grubu seklinde belir-lendi. Radyasyon uygulamalari gama isini kullanilarak tek doz total vucut isinlamasi seklinde yapildi. Gruplara ait kara-ciger ve bobrek dokulari Hematoksilen-Eozin (H&E), Masson trikrom ve Periyodik asit Schiff (PAS) boyama ile histopa-tolojik olarak degerlendirildi. Ayrica, kaspaz-3 immunboyama ile apopitotik hucre sayisi belirlendi. IR uygulanan karaci-ger dokulari histolojik olarak incelendiginde, radyasyon uygulanan karaciger dokularinda basta vaskuler ve interstisyel hemoraji alanlari olmak uzere cesitli hucresel hasarlar gozlenmis olup hasar dereceleri radyasyon dozu ile dogru oran-tiliydi. Kontrol grubu ile kiyaslandiginda en belirgin fibrozisin 10 Gy radyasyon uygulanan grupta oldugu gozlendi. Ayri-ca, 5 Gy ve 10 Gy gruplarinda hepatositlerin glikojen iceriginde tukenme oldugu goruldu. Uygulanan IR, bobrek tubulle-rinde ve interstisyel dokuda degisikliklere ve hucresel hasara neden oldu. Ozellikle 5 Gy ve 10 Gy IR uygulanan grup-larda kollajen liflerin miktarinin arttigi ve proksimal tubul epitel hucrelerinde belirgin mikrovillus kaybi ile epitel bazal membranlarinda kalinlasma oldugu goruldu. Kaspaz-3 + hucre sayisi IR’nin hem karaciger hem de bobrek dokulari uzerinde apopitozu arttirici etkiye sahip oldugunu gosterdi. Sonuc olarak, calisma bulgulari karaciger ve bobrekte olu-san doku hasarinin ve apopitotik hucre sayisinin IR’da uygulanan doza bagli oldugunu ortaya koymustur.