SAĞLIKLA İLGİLİ EĞİTİM VEREN FAKÜLTELERDEKİ ÖĞRENCİLERİN UYKU KALİTESİNİN BELİRLENMESİ

Giris ve Amac: Uyku, bireyin yasam kalitesini ve iyilik durumunu etkileyen sagligin onemli bir degiskenidir. Saglikla ilgili egitim veren yuksekokullarda yurutulen egitim programlarinin yogun ve yorucu olmasina bagli olarak, ogrencilerin uyku kalitesinden fedakârlik etmeleri olasidir. Bu arastirmada Tip Fakultesi, Dis hekimligi Fakultesi, Saglik Bilimleri Fakultesi, Fizik tedavi ve Rehabilitasyon Fakultesi’nde ogrenim gormekte olan 1.sinif ogrencilerinin uyku kalitesinin belirlenmesi ve bazi saglikli yasam davranislariyla iliskisinin belirlenmesi amaclanmistir. Gerec ve Yontem: Kesitsel tipteki arastirma Kasim-Aralik 2016 tarihleri arasinda Pamukkale Universitesi’nde yapilmistir. Arastirmanin evrenini, Denizli Pamukkale Universitesi Tip Fakultesi, Dis hekimligi Fakultesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fakultesi ve Saglik Bilimleri Fakultesi’nde ogrenim gormekte olan 1.sinif ogrencileri olusturmustur. Evrendeki tum bireylerin arastirmaya katilmasi hedeflenmistir. Gerekli etik kurul izinleri alinarak, 48 sorudan olusan anket formu calismaya katilmaya gonullu ogrenciler tarafindan doldurulmustur. Fizik aktivite duzeyi verisi icin, DSO’nun yetiskinler icin onerdigi minimal fizik aktivite duzeyi (dakika/hafta) kesme noktasi olarak alinarak, son 1 aydaki fiziksel aktivite duzeyi sorgulanmistir. DSO yetiskinler icin haftalik minimum 150 dakika orta siddetli veya 75 dakika siddetli fizik aktivite onermektedir. Uyku kalitesi Pittsburgh Uyku Kalitesi Indeksi (PUKI) ile degerlendirilmistir. Olcekteki her bir madde 0 (hic sikinti olmamasi) – 3 (ciddi sikinti) puan arasinda deger almaktadir. Yedi alt boyuta iliskin puanlarin toplami ise toplam PUKI puanini vermektedir. Her bir alt boyutun puani 0 ile 3 puan arasinda degismektedir. Toplam PUKI puani ise 0-21 puan arasinda degismektedir. Toplam puani 5 ve altinda olanlarin uyku kalitesi “iyi” olarak degerlendirilir. Agar gun tarafindan Turkce ’ye cevrilen olcegin ic tutarlilik katsayisi 0,80 olarak bulunmustur. Arastirmanin bagimli degiskenini ogrencilerin uyku kalitesi (PUKI toplam puani), arastirmanin bagimsiz degiskenlerini ise ogrencinin yasi, cinsiyeti, yasadigi yer, anne ve baba egitim durumu, ogrenim gordugu fakulte, gelir getirici iste calismasi, beslenme ozellikleri, fiziksel aktivite duzeyi, ekran kullanimi, saglik durumu, BKI, sigara ve alkol aliskanligi olusturmustur. Isimsel veriler icin frekans ve yuzde, sayisal veriler icin ortalama ve standart sapma hesaplanarak tanimlayici istatistikler verilmistir. Uyku kalitesi ile iliskili faktorler ki kare analiziyle degerlendirilmistir. Coklu degiskenli regresyon analizi kullanilarak farkli etkenlerin uyku kalitesi uzerindeki bagimsiz etkileri incelenmistir. p<0,05 anlamli kabul edilmistir. Bulgular: Arastirmamiza tum ogrencilerin % 75,9 ‘u (492) katilmistir. Arastirmaya katilan ogrencilerin %65,2’sini kiz ogrenciler olusturdu. Ogrencilerin yas ortalamasi 18,5 ± 1,5’ti. Arastirmaya katilanlarin % 70,1’i apart veya yurtta, % 23,0’u  evde ailesiyle, % 6,3’u evde arkadaslariyla yasamaktaydi. Arastirmamizda ogrencilerin %72,2’si kotu uyku kalitesine sahipti. Tum ogrencilerin PUKI ortalamasi: 7,9 ± 3,4’tu. Yaptigimiz lojistik regresyon analizinde saglik bilimleri referans alindiginda uyku kalitesinin dis hekimligi fakultesinde okuyanlarda 3,51 kat (%95 CI: 1,36-9,05), tip fakultesinde okuyanlarda ise 2,42 kat (%95 CI: 1,41-4,16), daha kotu oldugu gorulmekteydi. Uyku kalitesi, evde ailesiyle yasayanlara gore apart ve yurtta kalanlarda 2,68 kat (%95 CI: 1,61-4,47)  daha kotudur (p<0,001). Uyku kalitesi ailede uyku bozuklugu oykusu olanlarda olmayanlara gore 2,91 kat (%95 CI:1,37-6,19) daha kotudur (p=0,005). Enerji icecegi icenlerde uyku kalitesi 2,63 kat (%95 CI :1,05-6,55) daha kotudur (p=0,039). Sonuc ve Oneriler: Saglik egitimi veren Tip Fakultesi, Dis Hekimligi Fakultesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fakultesi ve Saglik Bilimleri Fakultesi 1.sinif ogrencilerinin buyuk cogunlugunun uyku kalitesi kotudur. Ogrencinin bolumu, yasadigi yer, ailede uyku bozuklugu oykusu ve enerji icecegi kullanimi uyku kalitesini belirlemektedir. Bu sonuclara gore; saglik egitimi veren fakultelerde ogrenim goren universite ogrencilerine yonelik uyku kalitesi icin farkindalik egitimleri planlanmalidir. Yurt veya apartlarda kalan ogrencilerin uyku kalitesini dikkate alan duzenlemelere ihtiyac vardir. Ozellikle ailesel temeli olabilecek uyku sorunlari icin universite ogrencilerine yonelik taramalar yapilmalidir. Anahtar Kelimeler: Uyku, universite, tip fakultesi, ogrenci