OCENA ZANIECZYSZCZENIA WYBRANYCH GATUNKÓW MIODU ZWIĄZKAMI Z GRUPY TRWAŁYCH ZANIECZYSZCZEŃ ORGANICZNYCH EVALUATION OF CONTAMINATION OF SOME TYPES OF HONEY WITH SELECTED PERSISTENT ORGANIC POLUTANTS (POPs)

STRESZCZENIE Wprowadzenie. Miod jest synonimem zdrowej zywności. Jego jakośc jest m.in. związana ze stanem środowiska. Pomimo zaprzestania produkcji i stosowania, w środowisku wykrywa sie nadal pozostalości trwalych weglowodorow chlorowanych. Cześc z nich jest klasyfikowana jako związki rakotworcze dla czlowieka. Ciągle narazenie pszczol na dzialanie roznego rodzaju środkow chemicznych nie pozostaje bez wplywu na wytwarzany przez nie produkt. Z tego wzgledu znajomośc stopnia zanieczyszczenia miodu moze miec istotne znaczenie dla zdrowia czlowieka. Cel badan. Celem pracy byla ocena stopnia zanieczyszczenia miodu związkami nalezącymi do trwalych zanieczyszczen organicznych. Material i metody. Badaniom poddano sześc rodzajow miodu oraz zebrane po okresie kwitnienia kwiatostany rzepaku i glebe z pol polozonych w okolicy miejscowości Przybyslaw i Peczerzyno w wojewodztwie zachodniopomorskim. Zakres badan obejmowal oznaczanie zawartości pestycydow chloroorganicznych: α-HCH, β-HCH, γ-HCH, heptachlor, aldryna, dieldryna, endryna, izomer B epoksydu heptachloru, p,p’-DDT, o,p’-DDT, p,p’-DDE, p,p’-DDD, o,p’-DDD; non-orto (PCB 77, PCB 81, PCB 126, PCB 169), mono-orto (PCB 105, PCB 114, PCB 156, PCB 157) oraz kongenerow wskaźnikowych PCB (PCB 28, PCB 52, PCB 101, PCB 118, PCB 138, PCB 153, PCB 180). Oznaczenia wykonano metodą chromatografii gazowej sprzezonej ze spektrometrią mas (GC-MS). Wyniki. Spośrod analizowanych pestycydow chloroorganicznych w miodach najwieksze stezenie notowano dla heptachloru (3,89 ng/g m.m.), natomiast zawartośc kongenerow wskaźnikowych ksztaltowala sie w zakresie od ilości śladowych ponizej LOQ do 0,02 ng/g m.m. Zawartości kongenerow non- i mono-orto PCB w miodach byly stosunkowo niskie, osiągając maksymalnie 0,02 ng/g m.m. Wnioski. Zawartości analizowanych związkow chloroorganicznych w badanym materiale zalezaly od miejsca pobrania probek, przy czym najwyzsze stezenia notowano w kwiatostanach rzepaku. Stwierdzono znacznie wieksze zanieczyszczenie gleby i kwiatostanow rzepaku pochodzących z okolicy Peczerzyna, jednak nie mialo to wyraźnego wplywu na zawartośc związkow w miodzie. Najmniej zanieczyszczen chloroorganicznych zawieral miod gryczany. Zawartości oznaczanych związkow w badanych miodach byly na niskim poziomie i nie stanowily zagrozenia dla zdrowia konsumentow.